2. خلافكاران‌

هم‌چنين تعريف او شامل كسانى مى‌شود كه در محضر پيامبر بودند، ولى رفتار و كردار آنان بر خلاف سنّت و شريعت بود و شايد هم در دل، بذر نفاق و حقد بر اسلام را مى‌پروراندند و خلافكارى آنان پس از رحلت پيامبر، برملا گرديد و بر صفحه تاريخ ثبت شد. چگونه مى‌توان اين‌گونه افراد را صحابى شمرد؟ اينك برخى از مشمولان تعريف ابن حجر را يادآور مى‌شويم.

1. سمرة بن جندب‌

سَمُرَة بن جُنْدَب در زمان پيامبر و پس از آن، پيوسته حركاتى عليه پيامبر صلى الله عليه و آله از خود نشان مى‌داد و فردى معاند و لجوج و مورد عتاب شديد رسول خدا بود و پيامبر او را «رجلٌ مضارٌّ» خواند.[1] آيا مى‌توان چنين شخصى را صحابى شمرد؟

آرى، سمره تا پايان عمر چنين بود و از هرگونه تجاوز و ستمگرى به روش طاغوتيان، روى‌گردان نبود.

زياد بن ابيه مدتى از جانب معاويه، والى بصره بود. وى هر از چندى، براى رسيدگى به امور، به كوفه مى‌رفت و با دستور معاويه، سمره را

[1] . سمره در خانه مردى انصارى درختى داشت و بدون هشدار قبلى، وارد منزل او مى‌شد. مرد انصارى به پيامبر شكايت كرد و پيامبر هر چه واسطه شد، زير بار نرفت. سرانجام پيامبر دستور داد درخت او را از بيخ بركنند و به سويش بيافكنند، سپس به او فرمود:« أنت رجلٌ مضارّ»؛ تو فردى آزار رسانى. اين كلام از آلودگى درونى سمره خبر مى‌دهد. ر. ك: شرح نهج‌البلاغه، ابن ابى الحديد، ج 4، ص 78؛ كافى شريف، ج 5، ص 294؛ من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 59، 44:« ما أراك يا سمرة إلّا مضاراً»؛ سنن أبى داوود، ج 3، ص 315:« أنت مضارّ»؛ سنن بيهقى، ج 6، ص 157:« أنت مضارّ».