داشته باشند. پيامبر در زمان حيات پُربركت خود، همه مسئوليت آموزش تازه مسلمانان را مستقيماً بر دوش نمى‌گرفتند، بلكه گروهى از صحابه را مسئول آموزش و تعليم ديگران نموده بودند، از اين رو به طور طبيعى، اين وضعيت پس از ارتحال آن حضرت ادامه يافت.

اين گروه از صحابه و هم‌چنين تابعان آنها كه به عهد نزول وحى نزديك‌تر بودند، از اسباب نزول آگاه‌تر بودند و مفاهيم لغوى و اصطلاحات رايج در عهد رسالت را بهتر درك مى‌كردند؛ زيرا به عرب معاصر دست‌رسى بيشترى داشتند و احاديث منقول از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم و اقوال صحابه را واقف بودند، از اين رو يكى از مهم‌ترين ذخاير علمى در تفسير قرآنند كه استفاده از آنان يك ضرورت انكارناپذير است.[1]

ايشان در تفسير اثرى جامع به طور صريح بيان مى‌كنند كه مراجعه به تفاسير صحابى و تابعان، صرفاً به منظور بهره‌گيرى در تحقيقات است؛ نه آن كه تقليد و تعبدى در كار باشد.

لازم به ذكر است كه حضرت استاد سه نوشته در باب صحابه رسول اللّه تأليف كرده‌اند: اثر اول، تفسير و مفسران است كه در سال 1418 ق به چاپ رسيد. اثر دوم تفسير اثرى جامع است كه در سال 1425 ق به زيور طبع‌

[1] . ر. ك: التفسير و المفسرون، قيمة تفسير التابعى، ج 1، ص 424( چاپ اول) و ص 358( چاپ دوم)؛ التفسير الاثرى الجامع، ج 1، ص 105 و 106.