مكّه، كوفه، بصره، شام، بحرين و يمن. وى اضافه مى‌كند كه علاوه بر اين شش مجلد، يك جلد نيز در مدينه نگه داشته شد كه آن را به نام «امّ» و يا «امام» مى‌ناميدند.[1] يعقوبى دو جلد ديگر را بر اين تعداد اضافه كرده كه به مصر و الجزيره فرستاده شده است.[2] مصحفى كه به هر منطقه‌اى فرستاده شده بود، در مركز منطقه حفظ مى‌شد و از روى آن، نسخه‌هاى ديگرى استنساخ مى‌شد تا در دسترس مردم باشد و تنها قرائت اين مصحفها رسميت داشت و هر نسخه و يا قرائت كه با اين مصحفهاى هماهنگ، مخالف بود، غير رسمى و ممنوع شناخته مى‌شد و استفاده از آنها موجب مجازات بود.

مصحف مدينه مرجع عمومى بود و اگر بين مصحفهاى موجود در بلاد ديگر، اختلافى پيدا مى‌شد، براى رفع اختلاف و تصحيح آنها مصحف مدينه ملاك قرار مى‌گرفت و مطابق با آن، مصحفهاى ديگر تصحيح مى‌شد.

به طورى كه گفته شده است عثمان همراه هر مصحف، يك قارى قرآن نيز به منطقه مورد نظر اعزام مى‌كرد تا قرائت قرآن را مطابق با آن مصحف به مردم بياموزد. از جمله عبد اللّه بن سائب همراه با قرآن مكّه و مغيرة بن شهاب همراه با مصحف شام و ابو عبد الرحمن سلمى با مصحف كوفه و عامر بن عبد القيس با مصحف بصره، به مناطق مذكور اعزام شدند. افراد ديگرى به همين ترتيب به مناطق ديگر فرستاده شدند.

زيد بن ثابت نيز از جانب خليفه به عنوان قارى مدينه تعيين گرديد.[3]

مقامات حكومت و عمّال خليفه، عنايت و توجّه خاصى به اين مصحفها و حفاظت از آنها داشتند و همين علاقه و توجه زياد نسبت به حفظ آنها، موجب بقا و دوام آنها بود. پس از گذشت زمانى طولانى، تغييرات و دگرگونيهايى در اين مصحفها به وجود آمد كه نقطه‌گذارى و علامتگذارى و تقسيم آن به حزبها از آن جمله‌اند. آخر الامر، خط اين مصحفها كه خط كوفى ابتدايى بود به خط كوفى معروف تبديل شد و در زمانهاى بعد، نوشتن قرآن با خط نسخ زيباى عربى و ديگر خطوط معمول گرديد. اين تغييرات بتدريج مصحفهاى اوليه را كه در زمان عثمان نوشته شده بود، به دست فراموشى سپرد و رفته‌رفته اثرى از آنها باقى نماند.

ياقوت حموى (متوفاى 626) نقل مى‌كند كه مصحف عثمان بن عفان، در مسجد

[1] . همان؛ ص 34.

[2] . تاريخ يعقوبى؛ ج 2، ص 160.

[3] . مناهل العرفان؛ ج 1، ص 396- 397.