مقدمه‌

قرآن يگانه پيام آسمانى است كه اصالت خود را در گذشت تاريخ نگاه داشته و راه دراز تاريخ را به سلامت و شايستگى پيموده و از گزند هرگونه آفات و دستبرد زمان در امان مانده است: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ».[1]

اين پيام به گونه‌اى پراكنده و در مناسبتهاى گوناگون بر پيغمبر اسلام (ص) فرودآمده است و پيامبر (ص) آن را بر كاتبان وحى بازخوانده و آنان اين پيام آسمانى را نوشته‌اند. سپس آن نوشته‌ها- كه بند بند و آيه آيه بوده- گرد هم آمده و با دستور پيامبر (ص) هر چند آيه، يك سوره را تشكيل داده است. مجموعه سوره‌ها- كه 114 سوره است- نام «مصحف»[2] به خود گرفته است.

اين پيام چگونه فرودآمد و كجا و كى انجام گرفت و به دستور چه كسى گرد آمد، در يك دوره بوده يا در دورانهاى مختلف، چه مقدار از آن در دوران حيات پيغمبر اسلام (ص) انجام گرفته و چه مقدار پس از آن، و به دست چه كسانى انجام گرفته است، همچنين دورانهاى گوناگونى كه در اين مسير گذرانده تا امروز بدين‌سان به دست ما رسيده است، شرح تمامى اين حوادث و پيشامدها تاريخچه اين كتاب آسمانى را تشكيل مى‌دهد كه در كتاب حاضر به آن مى‌پردازيم.

دانستن تاريخچه اين پيام از آن جهت اهميت دارد كه پايه‌گذار امتى بزرگ بوده است، امتى از مليتهاى گوناگون كه هريك داراى تاريخ و فرهنگى خاص بوده‌اند، ولى در اطراف اين پيام آسمانى گرد هم آمدند و امتى واحد گشتند و در محدوده قلمرو اسلام زندگى نوينى را آغاز كردند.

پيامى اين‌چنين، در خور اهميت است كه تاريخچه آن بر همگان آشكار گردد و روشن شود كه چگونه راه خود را در طول تاريخ به سلامت پيموده است و مانند ديگر پيامهاى آسمانى دستخوش تغيير، تبديل و تحريف نشده است.

[1] . حجر، 9.

[2] . اوراقى كه گرد هم آيند و يك مجموعه را تشكيل دهند.