بسيارى از قاريان و حافظان قرآن در حادثه يمامه كشته شده‌اند و بيم آن مى‌رود كه در موارد مشابه نيز گروهى ديگر كشته شوند و قسمت عمده قرآن از بين برود.

آنگاه جمع‌آورى قرآن را مطرح ساخت. گفتم: چگونه مى‌خواهيد كارى كنيد كه پيامبر صلى الله عليه و آله آن‌را انجام نداد؟ گفتند: اين كار ضرورت دارد و بايد انجام شود. و آن اندازه سخن گفتند و به من اصرار ورزيدند تا آن‌را پذيرفتم. آنگاه ابوبكر به من گفت: مى‌بينم كه جوان عاقلى هستى و هرگز ما به تو انديشه ناروا نمى‌داريم. تو كاتب وحى رسول خدا بودى. اين‌كار را دنبال كن و به خوبى انجام ده. زيد مى‌گويد: سنگينى اين‌كار كه بر من تحميل شده‌بود از تحمّل كوه گران سخت‌تر بود، ولى به‌ناچار آن‌را پذيرفتم و قرآن را كه بر صفحاتى از سنگ و چوب نوشته شده‌بود، جمع‌آورى كردم.[1]

روش زيد در جمع قرآن‌

زيد به جمع آورى قرآن پرداخت و آن‌را از پراكندگى درآورد و در يكجا فراهم آورد. او اين‌كار را با همكارى گروهى از صحابه انجام داد. نخستين اقدام وى آن بود كه اعلام كرد: هر كس هرچه از قرآن نزد خود دارد، بياورد. يعقوبى مى‌گويد:

وى گروهى مركب از 25 نفر را تشكيل داد و خود رياست آن گروه را بر عهده گرفت. اين گروه هر روز در مسجد گرد هم مى‌آمدند و افرادى كه آيه يا سوره‌اى از قرآن در اختيار داشتند به اين گروه مراجعه مى‌كردند. اين گروه از هيچ كس چيزى را به‌عنوان قرآن نمى‌پذيرفتند مگر آنكه دو شاهد ارائه دهند. شاهد اول نسخه خطى بود؛ يعنى نوشته‌اى كه حكايت از وحى قرآنى داشته‌باشد. شاهد دوم شاهد حفظى بود؛ يعنى ديگران شهادت دهند كه آن‌را از زبان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله شنيده‌اند.

[1] . الف) صحيح بخارى؛ ج 6، ص 225 ب) مصاحف سجستانى؛ ص 6 ج) البرهان؛ ج 1، ص 233.