تأويل متشابهات را چه كسى مى‌داند؟

در آيه هفت سوره آل عمران، بعد از تقسيم بندى آيات قرآن به دو گروه محكم و متشابه آمده است:

«... وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْبابِ‌؛ ... در حالى كه تأويل صحيح آيات متشابهه را جز خدا و راسخان در علم نمى‌دانند. [آنان كه به دنبال فهم و درك اسرار همه آيات قرآن در پرتو علم و دانش الهى‌اند] مى‌گويند: ما به همه آن ايمان آورديم، همه از طرف پروردگار ماست و جز صاحبان عقل متذكر نمى‌شوند».

طبق اين آيه شريفه دسترسى به حقايق نهفته آيات متشابهه، صرفاً منحصر به خداوند نيست؛ بلكه امكان دستيابى به اين حقايق براى پويندگان و علماى راستين فراهم است. دانشمندان راستين براى فهم اين آيات از راه خدايى رفته مى‌گويند: تمامى آيات متشابهه و محكمه از يك سرچشمه نشأت گرفته، پس در پشت پرده ظاهر، حقيقتى نهفته است كه بايد آن‌را يافت و عاقبت جوينده يابنده است؛ البته اين واقعيت را جز خردمندان يادآور نمى‌شوند.

بسته بودن راه براى رسيدن به حقايق نهفته قرآن- كه گنجينه معارف الهى به‌شمار مى‌رود- هرگز قابل قبول نيست؛ زيرا اگر فرض شود در قرآن آياتى وجود دارد كه آحاد مسلمانان، علما، دانشمندان، امامان و پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله تماماً از محتواى آن آگاهى نداشته باشند، مقام حكمت الهى زير سؤال مى‌رود. چگونه كتابى كه براى هدايت بشريت تا ابديت، نازل شده، مواضع ابهامى دارد كه هيچكس، حتى رسول اكرم صلى الله عليه و آله به كشف آن دسترسى نداشته است؟! قطعاً اين فرضيه محالى است و از حكمت بارى‌تعالى كاملًا به دوراست.

بنابراين، امكان دسترسى به معانى و حقايق پنهانى آيات متشابهه براى دانشمندان راستين فراهم است. جمله «يَقولونَ آمَنَّا بِهِ ...» در موضع حال است و