وا دارد، ميان ايشان و سفره گسترده شادخوارى دنيا كه [از آن مى‌خورند] و مرتع جهان كه در آن مى‌چرند مانعى ايجاد خواهد كرد. چون اين گروه را پيش از اين سابقه‌اى در اسلام نبوده است كه به سبب آن (تقدّم) شايسته فرمانروايى و سزاوار حكمرانى باشند. پيروان خود را بدين سخن فريفتند كه گفتند: «پيشواى ما مظلومانه كشته شد» تا خود بدين دستاويز، حاكم زورگوى و شهريار مردم شوند.

اين نيرنگ آنان را بدينجا كشانده كه مى‌بينيد، و اگر نه اين مى‌بود[1] (و چنين نيرنگى نمى‌پرداختند و اين دستاويز را نمى‌ساختند) حتى دو تن‌[2] نيز با ايشان بيعت و همدستى نمى‌كردند. بار الها، اگر ما را پيروزى و ياورى دهى تو همواره پيروزى بخش و ياور ما بوده‌اى و اگر كار (دنيا) را بديشان سپارى، به خاطر حوادث رنجبارى كه آنان براى بندگانت آفريده‌اند، شكنجه دردناكى (در دنيا و آخرت) براى ايشان بيندوز.»

حمله عمّار

آنگاه خود روانه شد و يارانش نيز همراه او به ميدان رفتند، چون نزديك عمرو بن عاص رسيد گفت: اى عمرو، دينت را به (حكومت بر) مصر فروختى! نكبت و نابودى نصيبت باد كه‌

[1]( نكته‌اى از نحو: عبارت متن چنين است:« و لو لا هى ما بايعهم من النّاس رجلان».- م.):

مصحّح متن گويد: اين تركيب( از كلمه« لو لا و ضمير») در نظاير چنين تعبير معتمد عليه كاتبان است، چنان كه در طبرى( 6: 22) نيز آمده، ولى« مبرد» بر آن است كه از مضمرات، جز ضمير منفصل مرفوع پس از« لولا» نمى‌آيد و استدلال مى‌كند كه در قرآن كريم جز بدين گونه نيامده است:« لو لا أنتم لكنّا مؤمنين»- الخزانة( 2: 403- 433) و شرح الرضى للكافية( 2: 18- 19) در شنهج آمده است‌[ لولاها، كه ضمير متّصل و مشترك بين حالت نصب و جرّ است‌] و در جواز اين وجه خلاف است. مورد ديگرى كه چنين تركيبى از عرب شنيده شده اين گفته است:« لولاك فى ذا العام لم احجج اگر تو نبودى امسال حج نمى‌كردم».( معروفتر از اين، حديث قدسى مشهور است كه مصحّح متن بدان اشاره نكرده است. عبارت حديث اين است:

ُ« لولاك لما خلقت الافلاك‌

اگر تو نمى‌بودى كيهانها را نمى‌آفريدم.» اما پاره‌اى كه بر مسلك نحوى مبرد هستند آن را به سبب همان اشكال نحوى مزعوم محلّ اختلاف، عبارتى غير عربى مى‌پندارند.- م.)

[2] متن و طبرى« رجلان» و در شنهج‌[ رجل يك تن‌].