گفت: بايد اين سخن را در دل نگهداريد و آن را بر زبان نياريد مبادا شنونده‌اى آن را از شما دو تن بشنود. همانا خداوند كشته شدن را بر قومى و مردن (در بستر) را بر قومى ديگر نوشته‌[1] و مقرر داشته است، و هر كسى مرگش چنان رسد كه خداوند بر او نوشته است. پس خوشا بر مجاهدان در راه خدا و كشته‌شدگان در طريق طاعت او.

سخن هاشم بن عتبه‌

چون هاشم بن عتبه‌[2] گفتگوى ايشان را شنيد [برخاست‌][3] و خدا را سپاس و ستايش كرد و سپس گفت: اى امير مؤمنان، ما را بر سر آن قوم سنگدل بتاز، كسانى كه كتاب خدا را پشت سر نهادند و رفتارى بر خلاف خرسندى خدا با مردم در پيش گرفتند، حرامش را حلال شمردند و حلالش را حرام انگاشتند، و شيطان بر ايشان چيره شد[4] و وعده‌هاى باطل بديشان داد و در خواب آرزوهاى بيهوده فرو بردشان تا از راه هدايت بازشان داشت و آهنگ بدى با آنان كرد و دنيا دوستشان نمود، پس آنان بر سر دنياى خويش با همان دلبستگى كه ما براى تحقّق وعده اخروى پروردگارمان مى‌جنگيم، مى‌جنگند. و تو اى امير مؤمنان نزديكترين مردم، از نظر خويشاوندى، به پيامبر خدا صلى اللّه عليه، و برترين مردم، از نظر پيشينه و تقدّم در اسلام، هستى. و آنان نيز اى امير مؤمنان در حق تو همين را كه ما دانسته‌ايم، مى‌دانند. ليكن به حكم تقدير، شقاوت و بدبختى گريبانگيرشان گشته و هواى نفس ايشان را از راه حق منحرف كرده است و ستمكار شده‌اند.

[1] يعنى به برخى فضيلت نيل به شهادت بخشيده و برخى را مرگ عادى نصيب فرموده است.- م.

[2] هاشم بن عتبة بن ابى وقاص كه روزهاى صفين پرچمدار على عليه السلام بود و در آخرين روزهاى پيكار كشته شد- الاصابة، 8913 و الاشتقاق، 96

[3] در اصل نيست و در شنهج‌[ ... ما قالاه اتى عليا عليه السلام فقال: سر بنا ... چون آنچه آن دو گفته بودند شنيد، نزد على عليه السلام آمد و گفت: ما را به راه انداز ...].

[4] در اصل‌[ استولاهم الشيطان‌] و در شنهج( 1: 282)[ ... و استهوى بهم الشيطان‌] و چنين پندارم كه‌[ استهواهم الشيطان شيطان ايشان را به پيروى از هوى خواند] باشد.