مقدّمه چاپ نخست‌

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

صفّين‌

اين سرزمينى كه تاريخ نامش را جاودانى كرد و آن خطّه نيز به نوبه خود تاريخى را جاودانه ساخت كه آثارش در زندگى امت عرب و خلافت اسلامى آشكار است، و انواع مذاهب دينى و (مكتبهاى) سياسى زاييده جنگ صفّين را پديد آورد و بازتابهايش را به اطراف و اكناف مملكت اسلام گسترش داد، ميان بلنديهاى شمال عراق و سرزمين شام قرار دارد. چنان كه مورخان ياد كرده‌اند در اين جنگ كه يكصد و ده روز از تاريخ خونريزهاى سيل آسا را در بر مى‌گيرد، بالغ بر نود حمله رخ داد.[1] نبردى سخت مهلك كه نزديك بود مسلمانان را به كلى نابود كند و مجد و شوكتشان را به تاراج دهد و آثارشان را محو كند؛ مسلمانان پس از جنگ جمل به سال سى و شش هجرى، هنوز از مركب خويش پياده نشده بودند كه ديگر بار به روز پنجم شوّال همان سال‌[2] در جنگ صفّين پا در ركاب نهادند و اگر عنايت الاهى به صورت صلحى كه مانع بيش ريختن خون دو طرف و حفظ باقيمانده دلاوران و نامدارانشان شد شامل حال آنان نمى‌گرديد، بى‌گمان چهره تاريخ اسلامى‌

[1] معجم البلدان،( صفّين)

[2] ص 183 همين كتاب