جوان آراسته است و نيز گفتار هشام بن حكم را بيان كردم. حضرت فرمود: همانا چيزى بخدا مانند نيست.

توضيح‌

- چون برائت ساحت اين دو بزرگوار (هشام بن حكم و هشام بن سالم) و جلالت ايشان نزد ارباب رجال مسلم است راجع باين چند حديث كه عقيده تجسم آنها را ميرسانند مجلسى ره بياناتى مفيد دارد كه نقل آنها از وظيفه اين كتاب خارج است.

باب صفات ذات‌

1-

ابو بصير گويد: شنيدم كه امام صادق (ع) ميفرمود: خداى عز و جل هميشه پروردگار ما و علم عين ذاتش بوده آنگاه كه معلومى وجود نداشت و شنيدن عين ذاتش بود زمانى كه شنيده‌شده‌ئى وجود نداشت و بينائى عين ذاتش بوده آنگاه كه ديده‌شده‌ئى وجود نداشت و قدرت عين ذاتش بوده زمانى كه مقدورى نبود، پس چون اشياء را پديد آورد و معلوم موجود شد علمش بر معلوم منطبق گشت و شنيدنش بر شنيده شده و بينائيش بر ديده شده و قدرتش بر مقدور ابو بصير گويد: عرضكردم: پس خدا هميشه متحرك است؟ فرمود: خدا برتر از آنست، حركت صفتى است كه با فعل بوجود آيد، عرضكردم: پس خدا هميشه متكلم است؟ فرمود: كلام صفتى است پديدشونده ازلى و قديم نيست، خداى بود و متكلم نبود.

شرح‌

- مرحومين ملا صدرا و مجلسى ره در شرح اين حديث بعنوان مقدمه صفات خداوند را بسلبيه محضة مانند فرديت و قدوسيت و اضافيه محضة مانند مبدئيت و خالقيت و حقيقيه اضافيه مانند عالميت و قادريت يا غير اضافيه مانند حيات و بقاء تقسيم كرده‌اند ولى تقسيم و توضيح مرحوم فيض ارتباطش بحديث بيشتر است لذا مختصرى از بيان او را ذكر ميكنيم: در صفحه 98 وافى ميگويد: يك قسم از صفات خدا صفاتى كه در ازل براى او ثابت بوده و ثبوتش كمال و نفيش نقص است اينها را صفت ذات نامند و بر دو قسمند: 1- صفاتى‌