آيد و بآنها ضميمه شود مانند انضمام فصل بجنس است كه فصل جنس مبهم را تحصل ميدهد ولى در دو خدا چون واجب الوجود خود امر محصلى است پس ضميمه امر وجودى بآن ضميمه كردن امر محصل موجوديست بامر محصل موجود ديگر.

مطلب دوم: اثبات وجود خدا- در اين قسمت مرحوم ملا صدرا (ره) ابتدا شرحى راجع به تقدم توحيد بر اثبات صانع و توضيح دليل انّى و لمّى ميدهد كه از شرح متن حديث خارج است سپس حاصل بيان امام (ع) را برهانى كرده و بشكل اول برميگرداند باين طريق: جهان ساخته و بنا شده است و هر ساخته بناشده‌اى اقتضاى بانى و صانعى ميكند پس جهان صانعى دارد.

مطلب سوم: اثبات اينكه خدا وجود بحت است- ماهيت خداى تعالى همان انيت اوست يعنى خدا جز همان حقيقت محض و انيت بحت ماهيتى ندارد و وجود صرفى است كه وجودى كاملتر و تمامتر از او نيست از اين رو عدم و عموم و خصوص عارضش نشود اينست معنى قول امام عليه السلام شى‌ء بخلاف الاشياء زيرا هر چيزى جز حقيقت وجود ماهيت خاصى هم دارد كه عدم و كليت و جزئيت عارضش شود و اشياء بسيارى از او سلب شود مانند جسم كه عقل نيست انسان كه فلك نيست ماده كه صورت نيست بخلاف ذات خداى تعالى كه كل وجود و وجود كل است پس در عالم هستى جز ذات او و صفات و افعال او چيزى نيست و نيز از اين جهت امام عليه السلام نقايص و تصورات و تراكيب و كثرات و تغيرات را از او نفى كرده است و هر چه جز او باشد اين نقايص و معايب را دارد چنانچه جسم مركب است و هر چه بحس درك شود در خارج يا در ذهن كثير الافراد است و هر چه در عقل يا ذهن يافت شود قابل اشتراك بين كثيرين است و آنچه در زمان يافت شود ناپايدار و معدوم‌شدنى است ولى ذات خدا كه مثل و نظيرى ندارد نه بحسى درك شود و نه زمان و دهر و ساعت بر او توارد كند.

6-

امام باقر (ع) فرمود: خلقت پروردگار غالب و سلطنت پروردگار زبر دست و شكوه پروردگار ظاهر و نور پروردگار مسلط و دليل پروردگار صادق و اعترافى كه از زبان بندگان گذرد و آنچه پيغمبران آورده‌اند و آنچه بر بندگان نازل شده، كافى است كه بر خردمندان راهنماى پروردگار باشد.

شرح- در اين حديث شريف هشت چيز از آثار قدرت پروردگار و صفات او ذكر شده است كه‌