داستان زَينب بنت جَحْش و ازدواج وى با رسول خدا

پيامبر در اثر ازدواج زينب با زيد و سپس با خود، دو حكم جاهلى را نسخ نمودند

بارى پيغمبر أكرم صلَّى الله عليه و آله و سلَّم براى إجراى أمرِ أوّل، كه ازدواج بين طبقه أشراف و طبقه ضعيفان بود، و مى‌خواست أوّلين بار اين أمر را درباره خاندان خود إجرا كند، به نزد زينب بنت جَحْش دختر عمّه خود آمد، و او را براى زيد بن حارثه، كه غلام آزاد شده و پسر خوانده خود بود، خِطْبَه‌و خواستگارى كرد. اين أمر بر زينب گران آمد همچنان كه در تفسيرِ «الدُّرُّ الْمَنثور» آمده است كه: أخْرَجَ ابْنُ جُرَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبّاسٍ قَالَ: خَطَبَ رَسُولُ اللَهِ صَلَّى اللَهُ عَلَيْهِ وَ ءَالِهِ وِ سَلَّمَ زَيْنَبَ بِنْتَ جَحْشٍ لِزَيْدِ بْنِ حَارِثَةَ فَاسْتَنْكَفَتْ مَنْهُ وَ قَالَت: أنَا خَيْرٌ مِنْهُ حَسَبًا، وَ كَانَتِ امْرَأَةً فِيهَا حِدَّةٌ.

فَأنْزَلَ اللَهُ تَعَالَى: وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالًا مُبِيناً[1]

«سيوطىّ، از ابن جرير از ابن عبّاس، حديث كرده است كه: رسول خدا از زينب براى زيد بن حارثه خواستگارى كرد. زينب از پذيرفتن، استنكاف نمود و گفت: حَسَب من از او بالاتر است. و زينب زنى بود داراى حِدَّت و شدّت. در اين حال خداوند اين آيه را فرستاد كه: چنين حقّى و اختيارى، براى هيچ مرد مؤمن و هيچ زن مؤمنه‌اى نيست در وقتى كه خدا و رسول خدا بر او حُكمى بنمايند، او براى خود اختيارى در آن أمر داشته باشد؛ و هر كس مخالفت خدا و رسولِ خدا را بكند، به گمراهى آشكار مبتلا مى‌گردد.»

بنا بر أمر وِلائى رسول خدا، زينب ازدواج با زيد را پذيرفت و در تحت حباله نكاح او در آمد.

البتّه در اين ازدواج آرامش و سكون نبود؛ پيوسته زينب در خود شرف و بزرگى إحساس مى‌نمود؛ و زيد شوهر خود را غلام و آزاده شده پسر دائى خود، محمّد رسول الله مى‌شمرد. و اين عَدم توافق روحى، كار را بر زيد تنگ كرد؛ و

[1] - آيه 36، از سوره 33: الاحزاب