عنوان امير بر قبيله ثقيف،[1] يا نامه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله به بنى اسد كه در آن، قضاعى بن عمر را به عنوان حاكم آنان معرفى كردند[2] و موارد زياد ديگر.

2. صدور و ابلاغ بخشنامه‌هاى دولتى براى فرمانروايان كه شامل موضوعات گوناگونى است؛ مثل تعليم و تذكّر برخى از احكام اسلامى، روش اداره امور، شيوه برخورد با گروه‌هاى مختلف، بيان مسؤوليّت‌هاى حاكم اسلامى و ....

يكى از اين بخشنامه‌ها، نامه حضرت به عمرو بن حزم در هنگام گماردن وى براى حكمرانى نجران است.[3] 3. بستن پيمان‌هاى سياسى مانند پيمان حضرت با يهوديان مدينه.[4] 4. انتخاب نمايندگان سياسى و اجتماعى.

همان طور كه ملاحظه شد، پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله به امورى مى‌پرداختند كه از شؤون رهبران سياسى است. بنابراين، سر سلسله رهبرى جامعه دينى، وجود

[1] - ابن هشام، سيره ابن هشام، ج 4، ص 185.

[2] - على احمدى، مكاتيب الرّسول، ص 345.

[3] - بخشى از نامه مذكور:« بسم اللّه الرّحمن الرّحيم؛ هذا بيان من اللّه و رسوله ... عهد من‌محمّد صلّى اللّه عليه و اله ... لعمرو بن جزم ... امره بتقوى اللّه فى امره كلّه ... و امره ان يأخذ الحقّ ... و ان‌يبشّر النّاس بالخير، و يأمرهم به، و يعلّم النّاس القرآن، و يفقّههم فيه ... و يلين للنّاس فى‌الحقّ و يشتدّ عليهم فى الظلم ... و امره ان يأخذ من الغنائم خمس اللّه ... و انّه من اسلم من‌يهودىّ او نصرانىّ اسلاما خالصا من نفسه و دان بدين الاسلام فانّه من المؤمنين ... و من‌كان على نصرانيّته او يهوديّته فانّه لا يردّ عنها و على كلّ حال: ذكر او انثى، حرّ او عبد، دينار و اف او عوضه ثيابا. فمن ادّى ذلك فانّ له ذمّة اللّه و ذمّة رسوله». سيره ابن هشام، ج 4، ص 241.

[4] - سيره ابن هشام، ج 2، ص 501.