نيروها بايد از او الهام بگيرند. و همه كارها بايد به او برگردد وخلاصه او آن كسى است كه مديريت جامعه اسلامى، هم از جنبه فكرى و هم از جنبه عملى با او بوده و نامش‌ ولى‌ است، اين شخص چه كسى مى تواند باشد؟ آيا ما يك حرف خلاصه اى در اين باب داريم؟ كه اگر به ما گفتند: ما مى خواهيم‌ ولىّ‌ را بشناسيم بتوانيم ارائه دهيم؟ البته جواب اين مطلب را در خلال مطالب گذشته گاهگاهى عرض كرده ام و شما هم مى دانيد. و مطلب نا معلومى نيست، ولى مى خواهيم از نظر اسلوب منطقى و تسلسل طبيعى مطلب اين را هم بررسى كرده باشيم. قرآن پاسخش در اينجا يك كلمه است، مى گويد: آن كسى كه ولىّ واقعى جامعه است او خدا است. حاكم در جامعه اسلامى غير از خداى متعال شخص ديگرى نيست اين مطلبى است كه توحيد هم همين را به ما مى گفت و نبوت هم همين اصل را براى ما مسلم مى كرد.

حالا مى بينيد كه ولايت هم اين مطلب را به ما مى گويد: اساساً هميشه بايد اصول يك مكتب و يك مسلك همينطور باشد كه هريك از اصل ها نتيجه اى بدهد كه اصل هاى ديگر آن نتيجه را مى دهند و اين طور نباشد كه از يكى از اصول مكتب، ما يك استنتاجى كنيم كه ضد آن را از اصل هاى ديگر آن استنتاج مى كنيم و متأسفانه در اسلامى كه در ذهن و دل بعضى از ساده دلان مسلمان امروز هست، از بعضى از اصولش چيزهائى استنتاج و استنباط مى شود كه ضد آن را مى توان از اصول ديگر آن استنباط كرد. بنابراين آن كسى كه در جامعه اسلامى حق امر و نهى و فرمان و حق اجراى اوامر و معين كردن خط مشى جامعه و خلاصه حق تحكم در همه خصوصيات زندگى انسانها را دارد خداست. وَ اللَّهُ وَلِىُّ الْمُؤْمِنِين‌[1] بنده آياتى كه تعبير ولى و اولياء داشت تدبر كردم وهمه را تقريباً يك مطالعه اجمالى كردم و ديدم اين تعبير كه خدا ولىّ جامعه‌

[1] - آل عمران، 68.