نام کتاب : مقارنه مشروعيت حاكميت در حكومت علوى و حكومت هاى غير دينى نویسنده : كريمى والا، محمد رضا جلد : 1 صفحه : 264
مشروعيت و حقانيت شده است. اين نظرگاه در
دوره معاصر- به ويژه از جان برخى محافل و روشنفكر دينى- پيشتر بر بنياد انديشه
تباين ماهوى مأموريت الهى انبيا، از زعامت و رهبرى جامعه بشرى استوار است كه در
بخش نخست اين نوشتار، مستندات آن را ارزيابى و نقد كرديم؛ اما بررسى و ارزيابى
برخى ظواهر فرمايشات امام على عليه السّلام كه دستمايه اين ديدگاه بوده و
مىتواند در تقويت و استناد اين نظر واقع شود كه از بينش على عليه السّلام حق
حاكميت از آن مردم بوده و مشروعيت منبعث از آراى عمومى است؛ به شرح ذيل است:
ظهور فرمايش امام على عليه السّلام بر اينكه حاكميت با انتخاب
مردم به سامان مىرسد
دعونى و التمسوا غيرى ... و إن تركتمونى فأنا كأحدكم؛ لعلّى أسمعكم
و أطوعكم لمن ولّيتموه أمركم و أنا لكم وزيرا، خير لكم منّى أميرا.[1] امام على عليه السّلام در اين بيان به جمعيت انبوهى كه براى بيعت با
آن حضرت حاضر شده بودند، اظهار مىدارند كه اگر از اين درخواست برگرديد و مرا رها
كنيد، من ادّعايى در مورد رهبرى شما نخواهم داشت و مانند فردى از شما در اطاعت
واليان امر و حتى شنواتر و مطيعتر از شما در اين جهت خواهم بود. در واقع امام
عليه السّلام با اين بيان بر آزادى و اختيار مردم در واگذارى امر ولايت به هركس كه
شايسته مىدانند صحّه گذارده، اعلام مىدارند كه حاكميت در اختيار فردى است كه
مردم او را حاكم و والى نمايند و با فرمايش
«ولّيتموه امركم» امر حكومت را بر عهده مردم نهاده، خود را نيز بعد از انتخاب آنان
موظّف به پذيرش اوامر و نواهى والى منتخب مردم مىداند.
«ابن ابى الحديد» دراينباره اشاره مىكند كه برخى اين بيان را حمل
بر غير
[1] -« مرا بگذاريد و ديگرى را به دست آريد ... اگر مرا
رها كنيد چون يكى از شما هستم كه شايد شنواتر و مطيعتر از شما نسبت به رئيس حكومت
باشم و اگر من وزير و مشاورتان باشم بهتر است كه امير و رهبر شما شوم.» نهج
البلاغه، خطبه 92.
نام کتاب : مقارنه مشروعيت حاكميت در حكومت علوى و حكومت هاى غير دينى نویسنده : كريمى والا، محمد رضا جلد : 1 صفحه : 264