عوامل گوناگونى موجب وحدت و يك‌پارچگى نظام سياسى مى‌شوند. از جمله اين عوامل مى‌توان جهان‌بينى و ايدئولوژى را ذكر كرد. در نظام‌هاى سياسى غرب، نه دمكراسى عامل وحدت است و نه نظام سرمايه‌دارى.

3. در نيم قرن گذشته، آنچه موجب يك‌پارچگى نظام سياسى غرب و آمريكا شد ترس از كمونيسم بود. امروز تهديدى از ناحيه كمونيسم وجود ندارد و در نتيجه پيوندهاى وحدت آفرين از بين رفته است.[1] 4. اجراى ناقص نسبى‌گرايى موجب بروز مشكلاتى در غرب شده است، به گونه‌اى كه برخى تحليل‌گران غربى آن را موجب زوال و فساد مى‌بينند. برژنسكى دراين‌باره مى‌نويسد:

آمريكا به وضوح نيازمند يك دوره بازنگرى فلسفى و انتقاد از فرهنگ خودى است. آمريكا بايد به درستى اين واقعيت را بپذيرد كه لذّت طلبى همراه با نسبى‌گرايى، كه راهنماى اصلى زندگى مردم شده است، هيچ‌گونه اصول ثابت اجتماعى را ارائه نمى‌دهد. بايد بپذيرد جامعه‌اى كه به هيچ يك از ويژگى‌هاى مطلق اعتقاد ندارد، بلكه در عوض رضايت فردى را هدف قرار مى‌دهد، جامعه‌اى است كه در معرض تهديد، فساد و زوال قرار داد.[2] 5. برخى كشورهاى مدعى دمكراسى در غرب، در عمل، تحمل افكار و عقايد مخالف را ندارند: هرچند در شعار دم از آن مى‌زنند و بر فرض صحّت سخن بانيان دمكراسى، مبنى بر اعمال نسبى‌گرايى، بايد به اين نكته اشاره كرد كه نسبيّت در دل وحدت و اصول كلى معنادار است.

[1] - لستر تارو، آينده سرمايه‌دارى، ترجمه عزيز كياوند، تهران، نشر ديدار، 1376، ص 197.

[2] - زيبيگينو برژنسكى، خارج از كنترل، تهران، اطلاعات: 1372، ص 129.