قل لهم إياكم إذا وقعت بينكم خصومة أو تدارء بينكم فى شي‌ء من الأخذ و العطاء أن تتحاكموا إلى أحد من هؤلاء الفساق. اجعلوا بينكم رجلا ممّن قد عرف حلالنا و حرامنا فإني قد جعلته قاضيا. و إيّاكم ان يخاصم بعضكم بعضا إلى السلطان الجائر؛[1] ابو خديجه مى‌گويد: امام صادق عليه السّلام مرا به سوى اصحاب و شيعيان فرستاد و فرمود به آنان بگو: مبادا هنگامى كه ميان شما خصومت واقع شود يا اختلافى در داد و ستد اتفاق افتد براى دادخواهى به يكى از اين فاسقان مراجعه نماييد. مردى را از ميان خود كه حلال و حرام را مى‌شناسد قاضى قرار دهيد، زيرا من او را قاضى قرار دادم و مبادا بعضى از شما عليه بعضى ديگر به سلطان ستمگر شكايت نمايد.

[1] -[ شيخ طوسى، تهذيب الاحكام، ج 6، باب من الزيادات فى القضايا و الاحكام، ص 303، حديث 53.]

سند حديث اشكالى ندارد، زيرا در نل شيخ طوسى، ابو الجهم كنيه مشترك بكير بن اعين و ثوير بن ابى فاخته مى‌باشد كه اولى ثقه و دومى ممدوح است. احمد بن عائذ نيز كهدر سند صدوق قرار داد ثقه مى‌باشد.[ 1]

در مورد ابو خديجه سالم بن مكرم، نجاشى و ابن قولويه او را توثيق نموده‌اند و على بن حسن بن فضال او را« صالح» لقب داده است. گرچه شيخ طوسى در فهست او را ضعيف دانسته اما مطابق نقل علامه حلّى، شيخ در موضعى ديگر او را توثيق نموده است. اين احتمال قوى وجود دارد كه به سبب اشتراك سالم بن ابى سلمه با سالم بن مكرمه در كنيه« ابو سلمه» اين دو را شيخ يك نفر تصور نموده باشد( با توجه به اين‌كه شيخ در رجال خود متعرّض سالم بن ابى سلمه نشده است). بنابراين، تضعيف سالم بن مكرم( موثّق) براساس اين خطاى در تطبيق بوده است. درحالى‌كه سالم بن ابى سلمه( ضعيف) غير از سالم بن مكرم مى‌باشد. بر اين اساس، توثيق نجاشى و ابن قولويه و مدح ابن فضال نسبت به ابو خديجه سالم بن مكرم، بدون معارض خواهد بود.[ 2]

شهيد ثانى در مسالك الافهام اين حديث و حديث عمر بن حنظله را مشهور بين اصحاب و عمل به مضمون آنها را مورد انفاق فقها دانسته است.[ 3]

علامه نراقى نيز پس از بيان كلام شهيد در مسالك الافهام به نقل از استرآبادى در كتاب رجالش توثيق ابو خديجه را اقوا دانسته است.[ 4] بدين ترتيب، در پذيرش صحت سند حديث، موردى براى اشكال وجود ندارد.

- ر. ك: حسينعلى منتظرى، دراسات فى ولاية الفقيه، ج 1، ص 430- 431.

- ر. ك: سيد ابو القاسم خوئى، معجم رجال الحديث، ج 8، ص 25- 26.

-« لكنهما مشتهران بين الاصحاب متفق على العمل بمضمونها بينهم»( شهيد ثانى، مسالك الافهام، ج 2، ص 352) علامه محمّد تقى مجلسى نيز روايت را تقويت كرده مى‌گويد: اصحاب آن را تلقى به قبول نموده‌اند ضمن آن كه روايت مؤيّد به اخبار ديگر نيز مى‌باشد( ر. ك: روضة المتقين، ج 6، ص 7).

- ر. ك: مولى احمد نراقى، مستند الشيعه فى احكام الشيعه، ج 2، ص 516.