نگاهى بالادست به شرق و جهان تحت استعمار- چنان‌كه ادوارد سعيد در نقد شرق‌شناسى مى‌گويد (. سعيد، 1371)- و با قرار دادن جهان توسعه نيافته به عنوان هويت سلبى خويش، با نگاهى تحكم‌آميز درصدد تحميل الگوى خويش به شرق پرداخت. نتايج چنين الگويى روشن بود؛ برنامه‌ريزى براى توسعه و پيشرفت به تقليد از غرب مدرن و تجديدنظر در هويت پيشين خود.

اين‌جا بود كه هويت اسلامى در جهان اسلام نيز به چالش كشيده شد. اسلام عامل عقب‌ماندگى تلقى گشت و غرب باختگانى چون تقى‌زاده، بانگ غربى شدن مطلق را براى نيل به توسعه و پيشرفت سردادند.

اصول و مؤلفه‌هاى توسعه سياسى غرب‌

بدون آن‌كه بخواهيم در اين مجال به بررسى موردى نظريه‌هاى توسعه سياسى در غرب بپردازيم، شايسته است بر مهم‌ترين اصول آن‌كه در نظريه- هاى مختلف بازتاب يافته، تمركز كنيم. چنان‌كه گذشت، الگوى توسعه سياسى در غرب، بيشتر در مكتب نوسازى مطرح شده است. بنابراين، تنها به مهم‌ترين اصول مشترك اين مكتب اشاره مى‌كنيم. اين مكتب كه از تكامل‌گرايى اجتماعى و كاركردگرايى الهام گرفته (سو، 1378: 37- 31)، اصول زير را براى رسيدن به توسعه سياسى مطرح كرده است (فوزى تويسركانى، 1380: 45- 35):

1. سير تكاملى تحول جوامع و نگرش خطى به توسعه با محوريت تجربه غرب؛ اين مكتب بر اساس آموزه مدرن پيشرفت) ssergorP (معتقد بود كه تمامى جوامع فرايند مشتركى از تحول و دگرگونى را سپرى مى‌كنند و تجربه غرب، نقطه اوج و الگوى بارز چنين تحولى است. از اين ديدگاه، سرنوشت تاريخ جوامع شباهتهاى بسيارى با هم دارند. بدين‌سان، مى‌توان با مطالعات تجربى و تمسك به تجربه غرب، به علمى رسيد كه احكامش تعميم‌پذير باشد و به نظريه‌اى عمومى در باب توسعه و تحول جوامع دست‌