مى‌بينيم. در چند سال اخير در كشور ما، مباحث مهدويت گسترش خوبى پيدا كرده است. البته ما در كشور خودمان اين عامل را تنها از اين جهت نمى‌بينيم. شايد به عوامل ديگرى هم توجه كنيم. براى نمونه، شما در بين حجاج كشورهاى مختلف اسلامى نيز اين پديده را به وضوح مى‌بينيد. آقاى رى‌شهرى نيز سال 1382، گسترش آموزه مهدويت را در حج مطرح كرده بودند. واقعا مى‌بينيم كه چقدر در جهان اسلام هم از اين پديده استقبال مى‌شود. مثلا در جهان غرب هم گسترش منجى‌گرايى در قالب هزاره‌گرايى، مسيحيت صهيونيستى و حتى در بين يهوديان، نشان مى‌دهد آموزه‌هاى مسلطى كه دين را در حاشيه قرار داده بودند، خودشان در حاشيه قرار گرفته‌اند و دين در حال بازگشت است.

تقارن اين سه پديده را بايد چگونه توضيح داد؟ من معتقدم جهانى‌شدنى كه به تدريج بر بشر سيطره مى‌يابد، از دو جهت با بحران معنا گره خورده است و بدين لحاظ منجى گرايى را تقويت مى‌كند. بايد توجه داشت كه اين بحث، كلامى نيست؛ گاه منجى گرايى از منظر اصالت داشتن و درستى و نادرستى اعتقادى بررسى مى‌شود كه اين‌جا بايد فيلسوفانه و متكلمانه نگريست، اما گاه نگرشى واقع‌نگر است؛ يعنى بيرون از قلمرو كلامى، تنها آن را پديده‌اى مى‌داند كه در جهان خارج و در عرصه اجتماعى رخ داده است.

نگاهى كه ما اين‌جا داريم، جامعه شناسانه است؛ يعنى مى‌خواهيم ببينيم چه عاملى در جهان امروز سبب شده، بسيارى از مردم اين آموزه را پذيرا شوند.

پس ما از منظر جامعه‌شناسى دينى، به اين بحث نگاه مى‌كنيم. پس ابتدا بايد علت بحران موجود را بررسى كنيم و سپس بگوييم چرا در واكنش به چنين بحرانى، گرايش به منجى‌گرايى بيشتر شده است.