هستند. از اين‌رو، چنين تقابلى در تفكر اسلامى هم پذيرفته نيست. خداوند در قرآن كريم بندگان صالح خويش را كسانى معرفى مى‌كند كه ديدگاه‌هاى مختلف را شنيده، از ميان آن" قول احسن" را برمى‌گزينند.

3. ناكارآمدى آموزه تفكيك دين از سياست و نقش دين در توسعه و تحول سياسى؛ دنياى مدرن سعى كرد با حذف مسيحيت از زندگى سياسى به توسعه و تحول نايل شود، اما اسلام چنين نگرشى را نادرست مى‌داند.

برخلاف جهان مسيحيت، دين و سياست در تفكر اسلامى كاملا با هم آميخته‌اند و نخستين جامعه اسلامى با تأسيس حكومت اسلامى آغاز گرديد. در نتيجه، حذف دين يا نگرش منفى به آن در فرايند توسعه سياسى پذيرفته نيست. نگرش منفى به دين، مبتنى بر تحولات مسيحيت غربى است، اما چنان‌كه انديش‌مندانى چون روسو در «قرارداد اجتماعى» اشاره كرده‌اند، اسلام و پيامبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نگرش بسيار مثبتى به رابطه دين و سياست دارند. بنابراين، در جهان اسلام، دين نه تنها مانع توسعه سياسى نيست بلكه تسهيل‌كننده و زمينه‌ساز آن نيز به شمار مى‌رود. ساده‌ترين بيان را مى‌توان در كلام نبوى يافت كه حتى برابرى دو روز انسان را موجب خسران مى‌داند.

4. نابسندگى الگوى توسعه سياسى در جوامع جهان سوم و جهان اسلام؛ برخلاف پيش‌بينى تكامل گرايانه مكتب نوسازى، سير تحول جوامع اسلامى رو به تكامل نبوده بلكه در عمل تحولات نوسازى در جهان سوم روى كار آمدن دولت‌هاى استبدادى و ناكارآمد وابسته به غرب را موجب گشته و اين جوامع را- چنان‌كه نظريه‌پردازانى چون لوسين پاى و ديگران نيز اشاره كرده‌اند- دچار بحران‌هاى جدى كرده است. اين تجربه نشان داد كه پيروى از تجربه و الگوى غرب در جهان اسلام ناكارآمد بوده، جهان اسلام نيازمند آن است كه بر اساس الگوها و مبانى خود دست به تغيير و دگرگونى بزند.