براى زندگى روزانه انسان و رفتارهاى فردى و اجتماعى او برنامه دارد: داد و ستد[1]، ازدواج‌[2] و طلاق‌[3]، ثروت‌[4] و فقر[5]، خوراك و پوشاك‌[6]، روابط ميان انسان‌ها[7] و حقوق افراد[8] و ... مسلمانان را فرا مى‌خواند تا امت و جامعه اسلامى تشكيل دهند[9] و از آنان مى‌خواهد كه اجتماع خود را محكم و استوار سازند[10] و از پراكندگى بپرهيزند[11] و درباره كسانى كه به نظم و نظام جامعه خلل رسانند، دستور پى‌گيرى مى‌دهد[12] و خلاصه آن كه:

ماهيت و كيفيت اين قوانين مى‌رساند كه براى تكوين يك دولت و براى اداره سياسى و اقتصادى و فرهنگى جامعه، تشريع گشته است.[13] دينى كه اين‌گونه هويت و ساختار اجرايى و اجتماعى دارد، چگونه ممكن است پيام‌آور آن، وظيفه تشكيل حكومت و اجرا نداشته باشد.

به اعتقاد امام، بخش اجرائيات اسلام، به اندازه‌اى سرنوشت‌ساز و تعيين‌

[1] - بقره، آيه 275.

[2] - نساء، آيات 3- 4.

[3] - بقره، آيات 231- 232.

[4] - حشر، آيه 7.

[5] - توبه، آيه 60 و ماعون، آيات 1- 3.

[6] - مائده، آيات 4- 5.

[7] - فتح، آيه 29.

[8] - مائده، آيه 49.

[9] - آل عمران، آيات 104- 110.

[10] - آل عمران، آيه 103.

[11] - انفال، آيه 46.

[12] - حجرات، آيه 9.

[13] - ولايت فقيه، ص 20.