2. تعيين پيامبر صلّى اللّه عليه و اله يا امام قبلى‌

يكى از بايسته‌هاى تعيين و نصب امام عليه السّلام به مقام ولايت و امامت، معرّفى و تصريح به نام او از سوى پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و امام قبل از او است. در اينجا، امام خليفه و جانشين امام قبلى و وارث علم و دانش و مقام او است. پس امام بايد منصوص باشد؛ يعنى، با تصريح و نص پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و نيز تصريح هر امامى نسبت به امام بعد، تعيين گردد. روشن است كه مردم در اينجا نيز نقشى ندارند. البته اين به‌معناى وراثت نيست؛ بلكه نصّ و دستور خدا و تعيين و نصّ پيامبر نسبت به آن است.

از ديدگاه شيعه: پيامبر صلّى اللّه عليه و اله در موارد و مواضع گوناگونى، به خلافت و جانشينى حضرت على عليه السّلام و امامت و ولايت او بر مؤمنان و سپس يازده تن از فرزندان معصوم او تصريح كرده است و در اين رابطه احاديث مشهورى- مانند حديث يوم الدار، حديث منزلت، حديث ثقلين، حديث غدير، حديث سفينه نوح و ...- بر اثبات امامت حضرت على عليه السّلام وجود دارد.

پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله در روايات زيادى به معرفى امامان معصوم پرداخته و به خصوص به امامت و پيشوايى امام مهدى (عج) تصريح كرده است: «جانشينان و اوصياى من و حجت هاى خداوند بر خلق بعد از من، دوازده تن هستند؛ نخستين آنان برادرم و آخرين ايشان فرزندم مى‌باشند. سؤال شد: اى رسول خدا! برادرت كيست؟ فرمود: على بن ابى طالب.

سؤال شد: فرزندت كيست؟ فرمود: مهدى كه زمين را از عدل و داد آكنده مى‌سازد؛ همان‌گونه كه پر از ظلم و ستم شده بود».[1]

در روايات ديگرى نيز خود پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله، حضرت على عليه السّلام و ساير ائمه عليه السّلام به معرفى امامان بعد از خود پرداخته و با ذكر نام و القاب ايشان، ولايت و امامت آنها را به‌

[1].« إنّ خلفائى و أوصيائى و حجج اللّه على الخلق بعدى اثنا عشر أوّلهم أخى و آخرهم ولدى، قيل: يا رسول اللّه! و من أخوك؟ قال: علىّ بن أبي طالب. قيل: فمن ولدك؟ قال: المهدىّ يملأها قسطا و عدلا كما ملئت جورا و ظلما»: محمّد بن على بن بابويه( شيخ صدوق)، كمال الدين، ج 1، ص 280، ح 27؛ محمّد بن على بن شهر آشوب، المناقب،( قم: انتشارات علّامه، 1379) ج 1، ص 296؛ على بن عيسى اربلى، كشف الغمه، ج 2، ص 507.