گرديد و بسيارى از رجال شيعه، كه بعدها از دانشمندان و عالمان بنام عالم تشيع شدند، در نزد وى به علم‌آموزى پرداختند؛ از جمله مى‌توان به ابن قولويه رازى، ابن ابى زينب نعمانى، محمد بن على ماجيلويه و ابو غالب زرارى اشاره كرد.[1]

تأليفات عديده‌اى از كلينى در موضوع عقايد و رجال و حديث نام برده شده‌[2] و مهم‌ترين و ارزنده‌ترين آن‌ها كتاب الكافى است، كه از معتبرترين كتاب‌هاى روايى، و مرجع عالمان و فقيهان گرديد، اين كتاب كه مشتمل بر سه بخش اصول، فروع و روضه و مجموعا حاوى 15176 حديث مى‌باشد، در بخش اصول، روايات مربوط به اعتقادات و در بخش فروع، روايات مربوط به احكام فقهى را ذكر كرده است و كتاب روضه كافى نيز احاديث گوناگونى در موضوعات مختلف، اخلاق، تاريخ، آداب و سنن و ... را دربر دارد. وى كتاب مزبور را در طى 20 سال به رشته تحرير درآورد. در اواخر عمر به بغداد مهاجرت كرد و تا پايان عمر در همان‌جا به سر برد و در سال 329 ق درگذشت.[3]

از خيل عظيم عالمان و دانشمندان عصر غيبت هم‌چنين مى‌توان به شخصيت‌هاى ذيل اشاره نمود:

ابو يحيى احمد بن داود جرجانى (م 280 ق) كه از بزرگان علماى اهل سنت بود و به مذهب تشيع درآمد. او آثار متعددى در ردّ حشويه نوشت و كتاب‌هايى در باب احتجاج و مناظره با مخالفان داشت. شيخ طوسى بيست كتاب از وى نام برده كه غالبا در بيان و ردّ اقوال باطل حشويه و ساير فرق اهل سنت چون حنبليان و مرجئه و مسائل اختلافى شيعه و سنى در احكام بوده است.[4]

[1] - ر ك: طوسى، رجال، ص 495.

[2] - همو، الفهرست، ص 393 و نجاشى، رجال، ص 377.

[3] - نجاشى، همان، ص 377.

[4] - طوسى، رجال، ص 426 و نجاشى، همان، ص 455.