آنها نيستيد كه بگوييد كه اين به ضرر شماست. ما نمى‌خواهيم [اجبار] بكنيم ... آن مسيرى كه ملت ما دارد، روى آن مسير راه برويد، ولو عقيده‌تان اين است كه اين مسيرى كه ملت رفته، خلاف صلاحش است؛ خوب، باشد. ملت مى‌خواهد اين طور بكند، به ما و شما چه كار دارد؟ خلاف صلاحش را مى‌خواهد. ملت رأى داده؛ رأيى كه داده متَّبع است.[1]

ايشان در بيانى صريح‌تر مى‌افزايد:

من يك وقت گفتم اگر ملت خواست بگويد كه نه، ما ديكتاتور مى‌خواهيم؛ همه ملت گفتند ما ديكتاتور مى‌خواهيم، شما چه حقى داريد بگوييد نه.[2]

به نظر مى‌رسد با اين تعبير، تنها «ولى مردم» مى‌تواند در مقابل نظر اكثريت، نظر اصلاحى خود را مطرح كند.

2. امام‌خمينى و دفاع از نقش مردم در قالب الگوى «جمهورى اسلامى»

در سال‌هاى پس از انقلاب، نيروهاى سياسى- فكرى مختلفى در صحنه سياسى كشور ظهور يافتند كه مى‌توان آنها را به دو جريان كلى سكولار و مذهبى تقسيم نمود. نيروهاى سكولار شامل گروه‌هاى سياسى چپ‌گرا (كمونيست، سوسياليست‌ها و ...) و گروه‌هاى سياسى ليبرال (جبهه ملى و ...) بودند كه بر استقرار حكومتى غيردينى و سكولار- به‌عنوان حكومت مطلوب خود- پاى مى‌فشردند. اين گروه با تأكيد بر دموكراسى، از «جمهورى» يا «جمهورى دمكراتيك» (از حكومتى غيردينى) حمايت مى‌كردند.

در مقابل، نيروهاى مذهبى خواستار حكومتى متأثر از اسلام و ايدئولوژى اسلامى بودند و از الگوهايى با عنوان «جمهورى اسلامى»، «جمهورى دمكراتيك اسلامى» و يا «حكومت اسلامى» دفاع مى‌كردند. طرفداران اين ديدگاه‌ها در سال‌هاى اول انقلاب با يكديگر به چالش برخاستند و نظريات خود را در نشريه‌ها، روزنامه‌ها و سخنرانى‌ها مطرح نمودند. نگاهى گذرا به روزنامه‌ها و نشريه‌هاى اسفند 1357 و فروردين 1358 به‌خوبى بيانگر اين مدعاست.

[1]. همان، ج 9، ص 334.

[2]. همان، ص 529.