و متناسب آن زمان بود، و حفر آن براساس اصول فنى و هندسى انجام نگرفته بود، پس از مدتى، گل‌ولاى و شن بيشتر نهر را پوشانيد و امكان بهره‌بردارى از آن را از بين برد.[1]

(البته، پس از وفات صاحب جواهر، شاگرد رشيدش سيد اسد اللّه اصفهانى فرزند حجت الاسلام شفتى براى بهره‌بردارى مجدد از نهر اقدام كرد و پس از سالها صرف وقت و هزينه بسيار، بار ديگر در سال 1288 ه. ق آب در آن جارى شد، اما باز پس از چندى رمل و شن آن را پوشانيد و نجف به بى‌آبى گذشته‌اش بازگشت).[2]

مرحوم آيت اللّه طبسى نجفى (د 1405 ه. ق) مى‌نويسد:

مرحوم علامه شيخ محمّد حسين جواهرى برايم نقل كرد كه: آب به نزديكى شهر نجف رسيد و خبر آن را به مرحوم صاحب جواهر دادند.

ايشان مهندسان را خواستند و جريان را با آنها در ميان گذاشتند. آنان گفتند: چاره‌اى نيست جز آنكه در اين مكان چاهى حفر شود تا آب به چاههاى نجف سرازير گردد و دوباره از نو استخراج شود.

شيخ از اين گفتار ناراحت شده و در غم و اندوه فرورفتند و هنگامى كه نماز مغرب و عشا را خواندند به حرم مطهر امير مؤمنان غمزده و اندوهناك مشرف شدند. پس از زيارت كه به منزل مى‌رفتند، ناگهان شخصى بدو گفت: «يا جواهر و يا آب! يكى از آن دو را انتخاب كن».

و مرحوم شيخ كتاب جواهر الكلام را برگزيد، زيرا مى‌دانست كه سرانجام نجف از آب آشاميدنى برخوردار خواهد شد، اما مادر دهر از آوردن صاحب جواهر و كتاب جواهر الكلام عقيم خواهد بود.[3]

ديگر از آثار شيخ مى‌توان بناى گلدسته‌هاى مسجد كوفه را ياد كرد.

[1]. عمده مخارج آن را علامه بزرگ سيد العلما نقوى( سيد حسين بن سيد دلدار على نقوى)( د. 1273 ه. ق به يارى سلطان واجد على شاه هندى( د. 1263 ه. ق) پرداخت كرد؛ تهرانى، كرام البررة، ج 1، ص 388.

[2]. امين، اعيان اليعه، ج 9، ص 149؛ مظفر، مقدمه جواهر، ج 1، صص 20- 21.

[3]. طبسى، ذرايع البيان، صص 189- 190.