فصل سوّم: بررسى احتمالات وقوع تحريف‌

شكّى در اين نيست كه قرآن كريم به شكل وسيعى گسترش يافته و معروف شده بود و به شكل منظّم و مرتّبى بعد از خلافت عثمان، تدوين گرديده بود. در اين زمان نسخه‌هاى متعدّدى از قرآن تهيّه شده و به نقاط مختلف ارسال شده بود تا اين نسخه‌ها معيار و ملاك قرائت و عمل باشند و دستورات شديدى صادر شده بودكه‌كسى از نسخه‌هاى ديگر استفاده نكند و آنها را ملاك قرار ندهد.

براى روشن شدن اين مطلب كه قرآن كريم از دستبرد تحريف مصون مانده است، اوضاع وزمانهايى را كه احتمال دارد در آنها، تحريف در قرآن واقع شده باشد، مورد بررسى قرار مى‌دهيم:

1- احتمال دارد كه تحريف در زمان شيخين به صورت تصادفى و بدون قصد حذف كردن چيزى از قرآن واقع شده باشد و علّت آن، غفلت از بعضى از آيات، يا عدم دسترسى به آنها بوده است؛ چنان‌كه قصّه جمع‌آورى قرآن كريم كه بخارى‌آن را روايت‌كرده است، اين فرض را مطرح مى‌كند.