هركس فاتحة الكتاب را هنگامى كه قرآن را باز مى‌كند، ملاحظه كند، مثل كسى است كه شاهد فتحى در راه خدا بوده است و هر كس خاتمه قرآن را هنگام ختم قرآن مشاهده كند، مثل كسى است كه شاهد غنايم بوده است.

معناى اين حديث آن است كه: قرآن در زمان رسول خدا (ص) به صورت مجموعه‌اى مدوّن و مرتّب شناخته مى‌شده است.

از محمد بن كعب قرظى روايت شده است:

از كسانى كه در حيات رسول الله (ص) قرآن را ختم مى‌كردند: عثمان، على (ع) و عبدالله بن مسعود بودند.[1]

مرحوم طبرسى مى‌نويسد:

جمعى از صحابه از قبيل عبدالله بن مسعود، ابى بن كعب و ديگران، چندين بار قرآن را در حضور پيامبر اكرم (ص) ختم كردند.[2]

و روايت شده است:

آن حضرت (ص) به عبدالله بن عمرو بن عاص دستور داد كه در هر هفت، يا سه شب، يك بار قرآن را ختم كند و او در هر شب، يك بار قرآن را ختم مى‌كرد.[3]

[1] -. الجامع لاحكام القرآن: 1/ 58.

[2] - مجمع البيان: 1/ 84.

[3] - سنن دارمى: 2/ 471؛ سنن ابى داوود: 2/ 54؛ الجامع الصحيح( سنن ترمذى): 5/ 196؛ مسند احمد: 2/ 163.