انجام داده‌اى؟ و امورى را كه انجام نداده بودم نفرمود چرا انجام نداده‌اى؟[1]

عربى بيابانى نزد آن حضرت آمد و رداى مباركش را به‌گونه‌اى كشيد كه جاى حاشيه ردا بر گردن آن بزرگوار ماند، آن‌گاه به حضرت عرض كرد: اى محمد! از اموال الهى كه در اختيار دارى به من نيز سهمى بده. حضرت متوجه او شد و لبخندى زد. سپس دستور داد اموالى به او بدهند.

وجود مقدس پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم در دوران زندگى خود به عفو و بخشش و گذشت، معروف بود ... وحشى، قاتل عمويش حضرت حمزه را بخشيد ...

چنان‌كه از خيانت زن يهودى كه گوسفند بريان مسمومى نزد حضرت آورد، گذشت و ابو سفيان را مورد بخشش قرار داد و ورود به خانه او را امان از كشته شدن مقرّر داشت، و از قريش كه نافرمانى دستور خدا كرده و با تمام توان با حضرتش جنگيده بودند، چشم‌پوشى كرد ... در صورتى كه آن بزرگوار در اوج قدرت و عزّت و سربلندى قرار داشت و بدان‌ها فرمود:

خدايا! قوم من افرادى جاهل‌اند آنان را هدايت فرما ... اكنون آزاديد و مى‌توانيد برويد.[2]

قرآن كريم از عظمت حلم و بردبارى رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلم سخن مى‌گويد

وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ؛[3]

اگر خشن و سنگدل بودى از پيرامونت پراكنده مى‌شدند، پس آن‌ها را ببخش و برايشان آمرزش بطلب.

و در اين فرموده‌اش بالاترين درجه مهربانى و عطوفتش را توصيف‌

[1] . صحيح بخارى 5/ 2260، حديث 5738.

[2] . محمد فى القرآن 60- 65.

[3] . آل عمران/ 159.