نام کتاب : شرح اصول فقه نویسنده : محمدى، على جلد : 1 صفحه : 148
و بخشش گناهان است كه مختص به خداوند
است؛تنها او آمرزنده است وَ مَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّٰهُ ،
إِنَّ اللّٰهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً .و معناى مجازى آن،فعل مأمور به
و اتيان به مأمور به است و قرينهاش قرينۀ سببيت و مسببيت است كه اتيان به
مأمور به سبب است و مغفرت الهى مسبب است و در اين آيه،معناى مجازى اراده شده چون
معناى حقيقى مخصوص خداوند است و سرعت گرفتن عبد به سوى فعل خدا محال است.پس معنا
ندارد كه خدا بفرمايد: سٰارِعُوا إِلىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ .
2.كلمۀ «سٰارِعُوا» در آيۀ شريفه،فعل امر است و قبلا ثابت شد كه صيغۀ افعل، ظهور در
وجوب دارد منتهى به حكم عقل.
با توجه به اين دو مقدمه مىگوييم:
1.سارعوا فعل امر است و هر فعل امرى ظهور در وجوب دارد.پس سارعوا ظهور در
وجوب دارد«اى يجب المسارعة الى سبب المغفرة».
2.يجب المسارعة الى سبب المغفرة و اتيان المأمور به سبب المغفرة فيجب
المسارعة الى اتيان المأمور به(و هو مساوق للفورية).
ب.آيۀ استباق در سورۀ
بقره،آيۀ 148 فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرٰاتِ :
1.استبقوا فعل امر است و قبلا ثابت شد كه فعل امر،ظهور در وجوب دارد منتهى
به حكم عقل نه وضع يا اطلاق.
2.كلمۀ الخيرات،جمع با«الف و لام»است و شامل كليۀ خيرات مىشود
بعمومه؛ و از جمله خيرات و بلكه مصداق كامل خيرات،اتيان به مأمور به است.
با توجه به اين مقدمتين مىگوييم:
1.استبقوا فعل امر است و هر فعل امرى ظهور در وجوب دارد.پس استبقوا ظهور در
وجوب دارد(اى يجب الاستباق الى الخيرات).
2.يجب الاستباق الى الخيرات و اتيان المأمور به من الخيرات فيجب الاستباق
الى اتيان المأمور به(و هو مساوق للفورية).
جواب:جناب مظفر،از استدلال به هر دو
آيه،دو جواب مىدهند:
1.اسباب مغفرة در آيۀ اول،هم شامل واجبات مىشود و هم شامل مستحبات،
نام کتاب : شرح اصول فقه نویسنده : محمدى، على جلد : 1 صفحه : 148