آقالار، مقبره

آقالار، مقبرۀ \maqbare-ye āqālār\، مدفن چند تن از بزرگان مراغه و محل موزۀ سنگ‌نگاره‌ها.
در اوایل سدۀ 14 ق / 20 م در قبرستانی که اکنون در جنوب شرقی مراغه واقع شده است، گویا به‌دستور ظل‌السلطان، شاهزادۀ قاجار، برای میرعبدالفتاح موسوی شاعر (د 1175 ق / 1761 م) آرامگاهی ساخته شد (نک‌ : سلطان‌القرائی، 6- 9؛ بیگ‌باباپور، 1-2؛ مروارید، 390؛ طالبی). سپس کسانی از عرفا و دیگر معاریف شهر نیز در آنجا دفن شدند و در نتیجه، ساختمان به اسم آقالار (آقایان) شناخته شد (راهنما ... ، 10).

مقبرۀ آقالار بنایی مکعبی است با اضلاع 16 و ارتفاع 5 متر، و 4 وجه آن دارای سطوحی یکسان متشکل از طاق‌نماهای کور و طاقهای هلالی است. در وسط بنا، گنبدی ساده بر ستونهایی که از دیوارها فاصله دارند، استوار شده است. افزون بر آجر که مادۀ اصلی بنا ست و برای تزیین نیز به کار رفته است، مانند دیگر بناهای مراغه، در آن از سنگ آهکی متخلخل نیز استفاده کرده‌اند.
سنگ مزار میرفتاح که در داخل بنا قراردارد، افزون بر نقوشی حکاکی شده ماده تاریخ سال مرگ وی را نیز دارا ست (مروارید، همانجا، تصویر؛ بیگ باباپور، 2؛ طالبی).
مقبرۀ آقالار در 1381 ش به‌صورت موزۀ نگهداری از الواح و سنگ‌نگاره‌ها درآمد. در این موزه، مجموعه‌ای ارزنده از سنگهای قبر، دارای نقوش قابل‌ملاحظۀ نمادین مانند تسبیح، شانه، گیاه، ابزار کار و جز اینها، نگهداری می‌شود (همو).

مآخذ

بیگ‌باباپور، یوسف، مقدمه بر دیوان میرعبدالفتاح موسوی مراغی، تهران، 1384 ش؛
راهنمای گردشگری مراغه، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، تبریز، 1386 ش؛
سلطان‌القرائی، جعفر، «میر عبدالفتاح (اشراق)»، ساقی‌نامه و مثنوی ریاض‌الفتوح‌ اشراق، به‌کوشش میر ودود سیدیونسی، تبریز، 1338 ش؛
طالبی، یعقوب، تحقیقات میدانی؛
مروارید، یونس، مراغه، تهران، 1360 ش.

یعقوب طالبی