بنا به گفته رابرت كين‌[1] نخستين كسى كه واژههاى «جبرگرائى افراطى»[2] و «جبرگرائى ميانهرو»[3] را به كار برده است فيلسوف و روانشناس آمريكائى‌[4] است كه در آغاز قرن بيستم زندگى مى‌كرده است‌[5].

فلاسفه سازگارگرا[6] در مغرب زمين از اين نظر كه به سازگارى اصل «ايجاب علّى» با «آزادى فاعل ارادى» معتقدند با فلاسفه اسلامى بويژه ملا صدرا بنيانگذار حكمت متعاليه هم عقيده‌اند، با اين تفاوت كه ملا صدرا سعى وافرى نموده تا ميان واژه جبر[7] با واژه‌وجوب‌[8] تمايز قائل شود، و معتقد است آنچه با آزادى در تضاد است صرفاً مفهوم جبر است نه مفهوم وجوب، و اينكه ايجاب علّى در فاعل ارادى متضمن وجوب معلول است لكن متضمن جبرى بودن معلول نيست، و همانگونه كه در فصل گذشته توضيح داديم نامبرده خلط ميان دو مفهوم جبر و وجوب‌[9] و نيز دو مفهوم آزادى و امكان‌[10] را يكى از مهمترين عوامل اعتقاد به ناسازگارى ميان «ايجاب علّى» و «آزادى» در فاعل ارادى مى‌داند، و به ضرورت تفكيك مفهومى ميان جبر و وجوب از يكسو، و آزادى و امكان از سوى ديگر قائل است.

بنا به گفته رابرت كين‌[11] مهمترين و عمده‌ترين اختلاف نظرها درباره مسأله «آزادى» در تفكر

[1] .Robert Kane .

[2] .Hard dete rminism .

[3] .Soft deter minism .

[4] .William James .

[5] .Free Will ،Robert Kane :22 .

[6] .Compatib ilists .

[7] .Deter minism .

[8] .Nece ssity .

[9] .Deter minism And Ne cessity .

[10] .Freedom And Contin gency .

[11] .Robert Kane .