6-
مشكل ديگر چينش موارد بازيافته براى تدوين نهايى است. اين كار بر حسب حجم بازيافته
شده، آن اندازه كه بتوان ترتيب و نظم داخلى كتاب را نشان داد، مىتواند به انجام
برسد. طبيعى است كه يك متن تاريخى، بهطور طبيعى، نظم تاريخى و سالشمارانه دارد.
كمااينكه يك متن جغرافى بهطور عمومى، برحسب تقسيم اقاليم هفتگانه بوده و يا
برحسب ترتيب الفبايى شهرى تدوين شده است.
يك
اثر تراجمنگارانه نيز بهطور طبيعى، نظمى الفبايى يا طبقاتى دارد. در اينجا نيز
تجربه و دقت در موارد نقلشده مىتواند محقق را در ارائه يك ترتيب منطقى براى چينش
موارد بازيافته كمك كند.
توصيه
به مصحّحان و محققان
نخستين
توصيه به مصحّحان آثار كهن است كه به دقت به بحث از موارد كتابها بپردازند و تا
سرحد امكان خود در انتهاى كتاب خويش، تنها به ارائه مبهم نام كتابهاى موجود در متن
اكتفا نكنند، بلكه فهرستى جامع از اسامى كتابها، تعيين حدود نقل شده از آنها در
متن و نشان دادن صفحات از ابتدا تا انتهاى نقل، و حتى ارائه بحثى در مقدمه كتاب
خود درباره مآخذ متن مصحح ارائه دهند. اين كار، هم براى كتابشناسان مفيد فايدت
فراوان است و هم براى كسانى كه به دنبال بازسازى متون مفقود هستند. روشن است كه
مصحح يك اثر، به دليل تسلطش بر متن در حال تصحيح بيش از هر شخص ديگرى قادر است تا
اين موارد را به دقت استخراج كرده و نام دقيق اثر مفقود و مؤلف آن را از لابلاى
نقلهايى كه از آن كتاب صورت گرفته به دست آورد.