نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 779
بايد با رضايت قاتل و ولى مقتول باشد.
(مسأله
3429) ديه قتل عمد، در مدت يك سال از مال جانى داده مىشود ولى جانى بين
اقسام مذكورمخيّر است و هر قسمى را كه خواست مىتواند اختيار نمايد، گرچه كمترين
اقسام از نظر قيمت باشد كه در زمان ما همان دوازده هزار درهم است و ولى مقتول حق
ندارد قاتل را بر قسم خاصى از اقسام مذكورمجبوركند.
(مسأله
3430) ديه شبه عمد نيز يكى از امور مذكور است كه برعهده جانى مىباشد.
البته اگر بخواهدديه را از شتر ادا نمايد، بنابر اقوى شتر بايد داراى اوصاف زير
باشد:
چهلتا
خلفه باشند (يعنى شش سال تا ده سال داشته باشند) و سى تا حقّه باشند (كه داخل سال
چهارم شده باشند) و سىتا بنت لبون باشند (كه داخل سال سوّم شده باشند).
ويا
شترها داراى اوصاف زير باشند:
سى
و سه حقّه و چهل و سه جزعه (كه داخل سال پنجم شده باشند) و سى و سه ثنيه خلفه (كه
به حدّ جفتگيرى رسيده باشند).
(مسأله
3431) ديه شبه عمد ظاهراً در مدّت سه سال پرداخت مىشود.
(مسأله
3432) اگر قاتل در قتل شبه عمد فرار كند به نحوى كه در دسترس نباشد يا
بميرد، ديه از مال او گرفته مىشود و اگر مالى نداشته باشد ديه بر عهده خويشاوندان
نزديك او مىباشد و اگر آنهاهم نبودند، امام عليه السلام ديه مقتول را مىپردازد.
(مسأله
3433) ديه خطاى محض نيز يكى از امور مذكور است كه بر عاقله مىآيد (البته
شرح و تفصيل آن به زودى خواهد آمد).
(مسأله
3434) هرگاه عاقله ديه را از شتر بپردازد لازم است سى تاى آن داخل سال
چهارم وسى تاى آنها داخل سال سوّم شده باشند وده تاى آنها شتر مادهاى كه داخل سال
دوّم شده و بيست تاى آنها شترنرى باشند كه داخل سال دوّم شده باشند.
(مسأله
3435) از ثبوت ديه در قتل خطا يك مورد استثنا مىشود وآن جايى است كه اگر
مؤمنى را دربلاد دشمن به اعتقاد اينكه مؤمن نيست وكشتنش جايز است بكشد، بعد معلوم
شود كه او مؤمن بوده، در اين صورت بنابر اظهر ديه واجب نيست، بلكه فقط كفّاره واجب
مىباشد.
(مسأله
3436) اگر كسى انسانى را اعم از مرد و زن، از دور ببيند واعتقاد داشته
باشد كه او
نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 779