نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 568
(مسأله 2471) اگر واقف در موقوف عليه شرط هايى را در ضمن وقف بگذارد، مثل اينكه
مدرسه را براى طلبه وقف كند و بر آنها شرط نمايد كه عادل باشند يا درسهايشان از
سطوح عاليه پايينتر نباشديا عمرشان از چهل سال بيشتر و از بيست سال كمتر نباشد،
در اين صورت هر كدام از آنها كه فاقدشرطى از آن شروط باشد از وقف خارج است وجايز
نيست كه در مدرسه سكونت كند و اگر بر آنها تهجّد و نماز شب را شرط كند، عمل به شرط
بر آنها واجب است و چنانچه كسى عمل نكند، ازوقف خارج مىشود.
(مسأله
2472) اگر املاك وقفى جهت بقا و حاصل دادن، به تعمير يا ترميم نياز داشته
باشند، چنانچه واقف چيزى را معيّن كرده باشد كه به مصرف املاك برسد، بايد بر طبق
آن عمل نمود و گرنه ازمنافع آن به طور وجوب بايد براى تعمير مصرف نمايد و حق تعمير
بر حق موقوف عليهم مقدّم است و اگر نياز به تعمير ضرورى باشد، به طورى كه اگر
تعمير نكند، براى طبقات بعدى باقى نمى ماند، آن تعميرواجب است اگرچه منجر به محروم
شدن طبقات قبلى گردد.
(مسأله
2473) ميوه موجود بر درخت خرما يا درخت ديگر هنگام جارى كردن صيغه وقف
برملك مالك باقى است ومال موقوف عليه نمىباشد، همچنين بچهاى كه هنگام وقف، در
شكم چهارپا موجود است يا شير و پشم كه هنگام وقف گوسفند موجودند وحكم چنين است در
ميوه يا بچه حيوان يا شير و پشم و مانند اينها، اگر بعد از انشاء وقف و قبل از قبض
در چيزى كه در صحت آن قبض معتبر مىباشد، به وجود آيد.
(مسأله
2474) اگر براى مصلحتى وقف كند سپس موضوع آن منتفى شود، مثل اينكه براى
مسجد يامدرسهاى وقف كند سپس آنها خراب شوند وتعميرشان هم ممكن نباشد، يانياز به
مصرف نداشته باشنداز جهت اينكه مسجد نمازگزار ندارد و طلاب مدرسه هم ازآن مهاجرت
كرده اند وخرج كردن درآنهابى فايده خواهدبود، بنابراين چنانچه وقف براى آنها به
نحو تعدّد مطلوب باشد يعنى واقف دو مقصود داشته: 1-
نظرش همان مسجد و مدرسه خاص بوده، 2- نظرش اين
بوده كه اگر در اين مسجد ومدرسه مصرف ممكن نبود فرق نمىكند كه در مدرسه و مسجدى
ديگرى مصرف شود- چنان كه غالباً اين طور است- منافع وقف در مسجد يا مدرسه ديگرى در
همان شهر چنان چه ممكن باشد صرف مىشود وگرنه در راههاى خير هرچه نزديكتر به نظر
واقف به مصرف برسد.
نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 568