بپردازد صبر كند. 1537- هفت چيز در قرض حرام است: 1- قرض دادن اجناس مكيل و موزون بدون پيمانه و وزن كردن، 2- اسراف كردن قرض گيرنده در نفقه، 3- مطالبه پرداخت بدهى از بدهكارى كه توان پرداخت بدهى خود را ندارد، بلكه طلبكار بايد با او مدارا كند، 4- مطالبه پرداخت بدهى از بدهكارى كه به حرم كعبه معظّمه پناهنده شده است؛ مگر اينكه طلبكار قرض را در حرم به او داده باشد، 5- قرض نمودن كسى كه توان پرداخت ندارد، 6- اشتغال فرد مقروض به نماز واجب مُوسَّع در اول وقت، در حالى كه طلبكار طلب خود را از او مطالبه نموده و اداء قرض در آن وقت هم بر او ممكن باشد، و همچنين است انجام هر كار موسّعى كه منافى با فوريّت اداء قرض باشد، 7- شرط كم و زياد نمودن در مقدار و وصف جنس مورد قرض.

1538- اگر قرض دهنده شرط كند قرضى كه مى‌دهد مقدارى زيادتر از همان جنس بگيرد- مثلًا يك من گندم بدهد و شرط كند كه يك من و پنج سير بگيرد، يا ده عدد تخم مرغ بدهد و شرط كند كه يازده عدد بگيرد- ربا و حرام است؛ ولى اگر بدون قرارداد و شرط، خود بدهكار زيادتر از آنچه قرض كرده است به او بدهد اشكال ندارد، بلكه مستحب مى‌باشد.

1539- اگر قرض دهنده شرط كند كه بدهكار علاوه بر پرداخت قرض كارى هم براى او انجام دهد يا چيزى را كه قرض كرده با مقدارى جنس ديگر پس بدهد- مثلًا شرط كند يك تومانى را كه قرض كرده با يك كبريت پس دهد- و يا شرط كند چيزى را كه قرض مى‌گيرد بطور مخصوصى پس دهد- مثلًا مقدارى طلاى نساخته قرض بدهد و شرط كند كه همان مقدار طلاى ساخته پس بگيرد- ربا و حرام است.

1540- اگر بدهكار فقير شود، جائز نيست بستانكار طلب خود را از او مطالبه نمايد يا او را زندانى كند، بلكه بايد تا هنگام توانمندى او صبر كند.

تذكر- موضوعات و فقرات بخش «قرض و دَين» بطور كامل در جلد هفتم فقرات فقهيّه، از صفحه 137 تا صفحه 156 بيان گرديده‌اند.