مستضعفان مسلمان كسانى‌اند كه يا در اثر ضعف شديد فكرى و يا بواسطه عوامل قوى بازدارنده نمى‌توانند به د ين خود عمل كنند و امكاناتى هم ندارند كه از محيط اختناق خود بيرون روند و چاره‌اى جز پذيرفتن و تحمل وضع اختناق حاضر را ندارند، اينان هم در روز قيامت معذور و از عقاب و عذاب به دوراند. به علاوه حكم عقل به قبح عذاب قاصرين كفار و مسلمان، و قاعده ملازمه بين حكم عقل و شرع (كل ما حكم به العقل، حكم به الشرع) نيز وجود دارد. به آيات ذيل توجه نماييد كه مدعى ما را ثابت مى‌كند:

لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها لا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَها

لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا ما آتاها

«خداوند كسى را به بيشتر از توانش مكلف نمى‌سازد.»

وَ ما كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا[1]

«و ما عذاب‌كنندگان (مردم گناهكار) نبوده‌ايم تا رسولى بفرستيم»

اين آيه عذاب دنيوى را از قاصرين نفى مى‌كند زيرا بعث رسول به تنهايى مصحح عذاب نيست بلكه مصحح آن اتمام حجت است. و مثل اين آيه است:

[1] - سوره اسراء، آيه 15.