جواب پندار بعضى از دانشمندانى كه خاتميت را نشانه رشد عقل بشرى دانسته گذشت كه محدوده عقل و وحى از هم جدا است.

س 18: قبل از بعثت، آنحضرت (ص) بكدام شريعت عمل مى كرده است؟

ج: مقتضاى قاعده اوليه اين است كه به شريعت حضرت عيسى عمل مى كرده است زيرا انبياى اولى العزم پنج تن مى باشند. نوح، ابراهيم، موسى، عيسى و خاتم الانبياء (صلوات الله عليه وآله و عليهم اجمعين) كه هر كدام شريعت بزرگى را با خود آوردند و مردم مومن بوسيله آن، وظيفه دينى خود را انجام ميدادند تا نوبت به شريعت ديگر توسط پيامبر صاحب عزم مى آمد و متدينين مامور مى شدند به آن عمل كنند و چون آخرين شريعت، شريعت عيسى بوده و آنحضرت هنوز مبعوث نشده بود، بايد به شريعت عيسى (ع) عمل نموده باشد. ولى هيچ دليلى حتى شاهد و قرينه اى در اين مورد به چشم نمى خورد، بلكه برعكس از قراين و شواهد[1] بدست مى آيد كه آن حضرت بر ملت (روش) و طريقه حضرت ابراهيم (ع) بوده است، شايد آيات مباركه زير اين قراين تاريخى را تاكيد كند:

1- سوره بقره آيه 30، 2- سوره بقره آيه 135، 3- سوره آل عمران آيه 90، 4- سوره نساء 125

5- سوره انعام آيه 161، 6- سوره نحل آيه 123، 7- الحج آيه 78

ولى دلالت اين آيات بر مقصود ما چندان روشن نيست. والله العالم.

[1] . اين شواهد متفرقه را در أحوال حضرت رسول اكرم قبل از بعثت و در احوال عبدالمطلب وغيره در بحارالانوار علامه مجلسى تتبع نماييد.