چيست و اگر متعدد است چرا به تعدد آنها اكتفا نمى شود كه با اختلاف صفات، متعدد مى شود. بسيار مشكل است كه به مرور يك ماه يا دوماه يا سه ماه انسان را نوع ديگر تلقى كنيم. به هر حال صحت اين قول موقوف بربيان ادله قطعيه و جواب سوالات سابق و امثال آن است، هرچند كه صاحب كفايه نيز در هردو جلد كفايه آن را پذيرفته است.

در عنوان شماره 24، امتياز و اشتراك افراد انسان را از نظر علمى بيان داشتيم كه اشتراك آنان در حدود سه ميليارد صفات ارثى و اختصاص هركدام به دو ميليون تا ده ميليون صفات ارثى مى باشد. ممكن است انسان را به لحاظ ماهيت آن نوع واحد بدانيم، و اين ماهيت از وجود مجموع روح و بدن زنده و نطق و تعقل او انتزاع شده باشد، ولى به لحاظ روح مجرد او نه نوع واحد است و نه انواع متعدد چون نوعيت متفرع بر ماهيت است و ربطى به وجود عينى ندارد و وجود مذكور مقسم كليات خمس نيست وصفات حميده و ذميمه، هرچند به صورت ملكات درآيد بازهم از اعراض است نه ازذاتيات نفس. والله العالم.[1]

ولى ارواح انسان مجرد از ماهيت نيستند بلكه مجردات كليه و عقول مغارفة برخلاف پندار سهروردى و سبزوارى داراى ماهيت مى باشند و هر مخلوق محدود و متناهى مى باشد، وقتى پاى ماهيت آمد بايد داخل يكى از كليات خمس شود. (دقت كنيد)

[1] . ناطقيت به معناى تعقل و تفكر يا استعداد عالى انسانى است كه از لازمه فصل حقيقى انسان است.