(عاملى، 2002) جامعه كه در مسير مواجهه مستقيم با غرب هست، مسير بازگشت را سريعتر طى كرده است قابل گفتن است كه جوامعى كه از دور و يا در جهان مجازى با جنبه‌هايى از غرب مواجه هستند، مسير سكولار شدن را در سطح وسيعى طى مى‌كند.

اينكه روند معكوس در عالم اسلام در چه سطحى شروع شده است، نياز به بررسى بيشترى دارد ولى چيزى كه مسلم است، نوعى تمايز هويتى و يا به عبارتى تجزيه هويتى در عالم اسلام رخ داده است. نسل‌هايى يافت مى- شوند كه بيش از گذشته به دين پايبندترند، و نسل‌هايى هم هستند كه روند غربى شدن را تندتر از خود غربى‌ها طى كرده‌اند، تيپ اجتماعى ملى‌گرا، دورگه و غير مستقر نيز هويت‌هاى متمايز ديگرى هستند كه بخشى از هويت‌هاى پراكنده جامعه اسلامى را تشكيل مى‌دهند. به طور حتم يكى از دلايل اين تجزيه اجتماعى، مواجهه با تكثر فرهنگى ناشى از همسايگى با فرهنگ‌هاى مختلف جهان از طريق جهانى شدن است. اما مى‌توان گفت كه سازمان‌يافته‌ترين جمعيت عالم اسلام، جمعيت دين‌گراست كه با محوريت سازمانهاى دينى، انديشمند روشنفكران و علماى دينى، انگيزه مقاومت پيدا كرده‌اند. به عبارتى در جامعه دينى، دليلى براى مقاومت وجود ندارد ولى در جامعه در معرض فرسايش دين، تمايلات مقاومت‌گونه شكل جدى‌تر و عميق‌ترى پيدا مى‌كند.

نتيجه‌گيرى:

جهانى شدن، احياى ارزش‌هاى مشترك الهى در جهان‌