إِلَّا قَلِيلًا جمع ميان ايندو سخن چگونه تواند بود حقتعالى در اين آيه فرمود كه علم حقتعالى نهاية ندارد هر چند كسى را علم بسيار باشد در جنب علم الهى هيچ ننمايد

قُلْ‌ بگو اى محمد (ص) إِنَّما أَنَا بَشَرٌ جز اين نيست من آدمى‌ام‌ مِثْلُكُمْ‌ مانند شما و دعوى احاطه بكلمات الهى نميكنم و امتياز من از شما همين است كه بواسطه جبرئيل‌ يُوحى‌ إِلَيَ‌ وحى كرده ميشود بمن‌ أَنَّما إِلهُكُمْ‌ جز اين نيست كه معبود شما إِلهٌ واحِدٌ معبود يكتا است بى‌شريك بعضى گفته‌اند اين جواب آنان است كه بر سبيل طعن و عيب مى‌گفتند كه‌ ما لِهذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعامَ وَ يَمْشِي فِي الْأَسْواقِ‌ اين چه رسوليست كه در بازار ميرود و طعام ميخورد همچه ساير مردمان حقتعالى فرمود بگو كه مانند شما از روى خلقت و احتياج بمشى و اكل و شرب الا آنست كه وحى بمن ميآيد كه خداى عالم يكيست‌ فَمَنْ كانَ يَرْجُوا پس هر كه اميد ميدارد لِقاءَ رَبِّهِ‌ رسيدن پاداش پروردگار خود را در روز رستخيز و گويند رجا بمعنى خوف است يعنى هر كه از خدا بترسد فَلْيَعْمَلْ‌ پس بايد بكند عَمَلًا صالِحاً كارى شايسته و پسنديده خداى و چون بادله عقليه بوضوح پيوسته كه رؤية حقتعالى محالست پس آن منزلست بر كمال قرب و مكانت رفعت و مزيت مثوبت و در بحر آورده كه عمل صالح متابعت پيغمبر (ص) است و سلوك در مناهج سنت او و ترك دنيا و اختيار فقر و دوام عبوديت و بريدن از خلق و پيوستن بحق آورده‌اند كه جندب بن زهير عامرى رضى اللَّه عنه بحضرت رسالت (ص) عرضكرد كه يا رسول من عملى براى خدا ميكنم اما چون كسى بر آن مطلع شد خوش دل ميگردم حضرت فرمود

ان اللَّه طيب لا يقبل الا الطيب و لا يقبل ما شورك فيه‌

حقتعالى پاكيزه است و قبول نكند جز پاك و پاكيزه را و قبول نفرمايد عملى را كه غير در آن شريك باشد پس حقتعالى تصديق سخن پيغمبر (ص) كرده فرمود كه‌ وَ لا يُشْرِكْ‌ و بايد بنده كه عمل صالح كند شرك نياورد و انباز نسازد بِعِبادَةِ رَبِّهِ‌ در پرستش پروردگار خود أَحَداً يكى يعنى بريا تضييع عمل خود نكند كه ريا شرك اصغر است و تباه كننده عمل اين آيه جامع خلاصه علم و عمل است كه آن توحيد است و اخلاص در طاعت و مرويست از حضرت نبوى (ص) كه فرموده‌

اتقوا الشرك الاصغر

گفتند يا رسول اللَّه شرك اصغر چيست فرمودند كه ريا و سمعه و نيز از آن حضرت مرويست كه‌

ان اخوف ما اخاف عليكم الشرك الخفى اياكم و الشرك السر فان الشرك اخفى فى امتى من دبيب النمل على الصفا فى الليلة الظلماء

بدترين‌