مخلوقين نيست و در تحت امكان بشر نيست و العلم عند اللَّه‌ وَ ما أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ‌ و داده نشده‌ايد شما از دانش‌ إِلَّا قَلِيلًا مگر اندكى نسبت بعلم خدا كه استفاده آن ميكنند از او سبحانه بتوسط حواس خود چه اكتساب عقل معارف نظريه را از ضرورية اينست كه مستفاد ميشوند از احساس جزئيات و لهذا گفته كه (من فقد حسا فقد علما) و اكثر اشياء بحواس مدرك نميشوند و آنها نيز كه مدرك ميشوند بكنه و حقيقت آن علم حاصل نميشود و اين اشارتست بآنكه روح از آن چيزيست كه ممكن نيست معرفت ذات آن مگر بعوارض كه مميز او باشند از ما عدا و لهذا بر اين جواب بامر ربى اقتصار واقع شد و مرويست كه چون كفار اين جواب بشنيديد گفتند اين خطاب مختص بما است يا غير ما در اين نيز داخلند حضرت فرمود كه‌

بل نحن و انتم‌

يعنى نه ما حقيقت روح را ميدانيم و نه شما گفتند عجيب است از گفتار تو كه يك بار مى‌گويى‌ وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً كَثِيراً و بار ديگر مى‌گويى كه‌ وَ ما أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا اين آيه نازل شد كه‌ وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ‌ الخ و آنچه ايشان گفته بودند بجهت سوء فهم ايشان بود زيرا كه حكمت انسانيت همين است كه علم بحق حاصل كند بقدر طاقت بشريه و آنچه سبب انتظام معاش و معاد او باشد و علمى چنين نسبت به معلومات اللَّه كه ما لا نهايت له است در غايت قلة است و با وجود قلت سبب خير دارين است و فى نفس كثير بعد از آن در بيان امتنان خود و اداء شكر بر نعمت عظيمه قرآنى ميفرمايد كه‌ وَ لَئِنْ شِئْنا و اگر خواهيم ما لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِي‌ هر آينه بريم آن چيزى را كه‌ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ‌ وحى كرده‌ايم بسوى تو كه قرآنست يعنى از صدور و مصاحف محو كنيم‌ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ‌ پس نيابى تو براى خود بِهِ‌ بآن يعنى نيابى بعد از بردن آن‌ عَلَيْنا وَكِيلًا بر ما وكيلى از جانب خود كه آن را از ما استرداد كنند و بسينها و مصحفها باز آرد و آن چنان كه اول بود منظور و محفوظ دارد إِلَّا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ‌ مگر رحمت و بخشايش از خداى تو كه تو را دريافته آن را باز رد كند و در سينه تو محفوظ و بر مصاحف منظور دارد و گويند كه اين استثناء منقطعست يعنى لكن رحمت پروردگار تو آن را باقى ميگذارد و محو نميكند آيه در امتنانست با بقاى قرآن بعد از منت در تنزيل آن‌ إِنَّ فَضْلَهُ كانَ‌ بدرستى كه فضل خدا هست كه‌ عَلَيْكَ كَبِيراً بر تو بزرگ كه تو را سيد ولد آدم ساخته و ختم پيغمبران گردانيده و لواى حمد و مقام محمود بتو داده و قرآن بتو فرستاده و در ميان امت تو باقى گذاشته و آن را محو نميكند در خبر است روزى رسول (ص)