ايمانند و ذمى و معاهد پس ايشان را نشايد كشت‌ إِلَّا بِالْحَقِ‌ مگر بحكم راستى كه قصاص است يا ارتداد و يا زنا بشرط احصان و غير آن از وجوه سايغه در شرع‌ وَ مَنْ قُتِلَ‌ و هر كه كشته شود مَظْلُوماً در حالتى كه ستم رسيده باشد يعنى مستوجب قتل نبود فَقَدْ جَعَلْنا پس بدرستى كه ما گردانيديم يعنى در شرع مقرر كرديم‌ لِوَلِيِّهِ‌ مرو ارث آن مقتول را كه بعد از قتل او مستولى اوامر اوست‌ سُلْطاناً تسلطى و قوتى بمؤاخذه بمقتضاى قتل از قصاص اگر عمد باشد يا اخذ ديه اگر خطا باشد و يا آنكه مراد تسلط او باشد بآنچه از مال راضى شود و يا قصاص بر قاتل زيرا كه ذكر مظلوم دالست بر آنكه قتل بر سبيل عمد و عدوان است چه خطا را ظلم ميگويند فَلا يُسْرِفْ‌ پس بايد كه آن ولى اسراف نكند و از اندازه بدر نرود فِي الْقَتْلِ‌ در كشتن بآنكه غير قاتل را بقتل رساند و يا قاتل را مثله كند در خبر است كه چون ابن ملجم ملعون لعنه اللَّه حضرت امير المؤمنين (ع) را ضربت زد و بگريخت وى را گرفته نزد آن حضرت آوردند فرمود كه‌

ان عشت رايت فيه رائى فان مت فاقتلوه بضربة و لا تمثلوا بالرجل فان رسول اللَّه (ص) نهى المثله و لو بالكلب العقود

مرويست كه در جاهليت چون كسى كشته شدى وارث قاتل او را نكشتى بلكه قصد مهتر قبيله قاتل كردى حقتعالى از اين نهى فرمود كه بايد ولى غير قاتل را نكشد إِنَّهُ‌ بدرستى كه ولى مقتول‌ كانَ مَنْصُوراً هست يارى داده شده در قصاص بمعونه امر حكام و يا مقتول منصور است در دنيا بثبوت قصاص بقتل او و در آخرت بثواب از حضرت رسالت (ص) مرويست كه‌

امرت ان اقاتل الناس حتى يقولوا لا اله الا اللَّه فاذا قالوا عصموا منى دماءهم و اموالهم الا بحقها و حسابهم على اللَّه قيل و ما حقها يا رسول اللَّه قال زنا بعد احصان و كفر بعد ايمان و قتل نفس فيقتل بها

يعنى مرا فرموده‌اند كه مردمان را بكشم تا آنكه بگويند لا اله الا اللَّه چون اين را گفتند خون و مال ايشان از من محفوظ شد مگر بحق و حساب ايشان بر خدا است گفتند يا رسول اللَّه (ص) حق آن چيست فرمود زنا پس از احصان و كفر بعد از ايمان و كشتن نفس كه او را بآن باز كشند ضحاك روايت كرده كه اين آيه بمكه فرود آمد و در وقتى كه مشركان صحابه رسول را ميكشتند حقتعالى ايشان را امر كرد كه نبايد فرط حقد و غضب شما را بر آن دارد كه كسى را قاتل نبوده باشد بقتل رسانيده و اين قبل از آن بود كه آية فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ‌ نازل شود و بعد از امر بخص انفس امر ميفرمايد بحفظ اموال بقوله‌ وَ لا تَقْرَبُوا و نزديك مشويد مالَ الْيَتِيمِ‌ مال يتيم را و در آن تصرف نكنيد إِلَّا بِالَّتِي‌ مگر