نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 230
زود منقطع گردد در دنيا وَ
لَهُمْ و مر ايشان
راست عَذابٌ أَلِيمٌ عذابى دردناك در آخرت كه هرگز
سمت انقطاع نپذيرد وَ عَلَى الَّذِينَ
هادُوا و بر آنان كه
بدين يهوديه در آمدهاند حَرَّمْنا حرام گردانيديم ما قَصَصْنا عَلَيْكَ آنچه خواندهايم بر تو مِنْ قَبْلُ
پيش از نزول اين سوره يعنى در سوره انعام و هو قوله وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ الخ وَ ما ظَلَمْناهُمْ و ستم نكرديم بر ايشان بتحريم آن وَ لكِنْ كانُوا
و ليكن ايشان بودند كه بواسطه كثرة گناه
أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
بر نفسهاى خود ستم كردند تا مستحق عقوبت شدهاند يعنى بجهت عصيان و كفران بنعم
الهى و جحود بانبياء او مستحق اين شدهاند كه بر ايشان حرام گردانيديم اشياء
مذكوره را رد انعام بجهت تغيير مصلحت نزد كفر و معصيت ايشان بعد از آن حسن عاقبت
تائبان را بيان ميكند بقوله ثُمَّ
إِنَّ رَبَّكَ پس
بدرستى كه پروردگار تو لِلَّذِينَ
عَمِلُوا السُّوءَ
مر آنان را كه كردهاند گناه را
بِجَهالَةٍ بسبب
غفلت و نادانى و عدم تفكر در عواقب امور بجهت غلبه شهوت ثُمَّ تابُوا
پس باز نگشتند بخداى تعالى مِنْ
بَعْدِ ذلِكَ پس از
اين عمل وَ أَصْلَحُوا و بصلاح آوردند كار خود را إِنَّ رَبَّكَ
بدرستى كه آفريدگار تو مِنْ بَعْدِها پس از توبه لَغَفُورٌ
هر آينه آمرزنده است مر آن گناه را بسبب توبه رَحِيمٌ
مهربانست كه قبول توبه ميكند از بنده
و بعد از نهى كفار از تحليل محرمات و تحريم محللات امر ميفرمايد
ايشان را باقتفا بطريقه ابراهيم خليل كه پدر عربست و همه متفق بحقيقت او بودهاند
و ميفرمايد إِنَّ إِبْراهِيمَ بدرستى كه ابراهيم
(صلوات اللَّه الرحمن عليه) كانَ أُمَّةً بوده است جامع كمالات و فضايلى كه يافت نشدى مجموع آن مگر متفرق در اشخاص
بسيار و امة بمعنى جماعتست و مجاهد گفته كه براى آتش امة خواند كه پيش از القاى وى
در آتش بر روى زمين غير از وى مومنى نبودى او بتنهايى امتى بوده در طريق اسلام و
قتاده فرموده كه وجه تسميه او بامة بآن اعتبار است كه همه امم از يهود و نصارى و
عبده اوثان و مسلمان معتقد بودهاند در صفات حسنه و نعوت پسنديده او و شهر بن حوشب
بر آنست كه حق تعالى وى را امت گفته كه او سبحانه زمين را در هر عهدى ببركت چهل كس
نگاه دارد و بروايتى ديگر چهارده كس و در آن عهد بغير از وى مومنى نبود حقتعالى
ببركت وجود او كه قايم مقام چهل كس يا چهارده كس بود زمين را نگه داشت و اصح آنست
كه براى آنش امت گفته كه هر خصلتى نيك كه در امتى و عالمى باشد بر طريق انتشار
نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 230