اين نيست كه تسلط آن‌ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ‌ بر آنان است كه او را دوست ميدارند و اطاعة او ميكنند و وسوسه او را قبول ميكنند وَ الَّذِينَ هُمْ‌ و آنان كه ايشان‌ بِهِ‌ بسبب شيطان‌ مُشْرِكُونَ‌ شرك آرندگانند بخدا آورده‌اند كه كفار از مكه بوقت نسخ بعضى از احكام گفتند محمد (ص) با ياران خود سخريه ميكند و امروز ايشان را كارى ميفرمايد و روزى ديگر از آن نهى ميكند غالب آنست كه او افتراى كند بر خدا و از تلقاى نفس خود سخن ميگويد آيه آمد كه‌ وَ إِذا بَدَّلْنا و چون بدل كنيم‌ آيَةً مَكانَ آيَةٍ آيتى ناسخ را بجاى آيتى منسوخ در لفظ يا در حكم‌ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ‌ و خدا داناتر است‌ بِما يُنَزِّلُ‌ بآنچه فرو ميفرستد از ناسخ جهة حكمت و مصلحت چه جايز است كه حكمى مصلحة باشد در وقتى يعنى مصالح باختلاف اوقاتست مانند اختلاف اجناس و صفات و بعد از آن مفسده شود در وقت ديگر و بجهت اين نسخ حكمى ميكند بحكم ديگر اين جمله معترضه بود براى بيان حكمت در حسن نسخ و توبيخ كفار بر آن گفتار و تنبيه بر فساد سند ايشانست با پيغمبر (ص) و جواب از اينست كه‌ قالُوا گويند كافران‌ إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ جز اين نيست كه تو افترا كننده بر خدا و از خود سخن مى‌گويى‌ بَلْ‌ نه چنين است كه ميگويند بلكه‌ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ‌ بيشتر ايشان نميدانند حكمت ناسخ و اثبات احكام را و خطا را از ثواب امتياز نميكنند و نيز بجهة مبالغه در رد قول كفار ميفرمايد قُلْ‌ بگو اى محمد (ص) ايشان را كه‌ نَزَّلَهُ‌ فرود آورد آن را يعنى قرآن را رُوحُ الْقُدُسِ‌ روح پاكيزه كه جبرئيل است‌ مِنْ رَبِّكَ‌ از نزد پروردگار تو بِالْحَقِ‌ در حالتى كه ملبس بود بحق و صواب نه باطل و خطاب اضافه روح بقدس كه بمعنى طهر است از قبيل حاتم الجود است و مراد جبرئيل است و در تنزيل تنبيه است بر آنكه انزال آن بر سبيل تدريج است بر حسب مصالح مقتضى تبديلست حاصل كه حقتعالى قرآن را بواسطه جبرئيل بتو نازل ساخت‌ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا تا ثبات دهد آنان را كه ايمان آورده‌اند و اعتقاد ايشان را راسخ سازد بآنكه اين كلام حق است بر وجه لطف و توفيق يعنى چون ناسخ را شنوند در غاية صلاح و حكمة آن را تدبر نمايند دل ايشان مطمئن شود و عقايد ايشان راسخ گردد وَ هُدىً وَ بُشْرى‌ معطوفست بر محل ليثبت اى تثبيتا و هداية و بشارة يعنى قرآن را نازل گردانيد براى ثابت گردانيدن قلوب اهل ايمان و هدايت كردن و بشارت دادن‌ لِلْمُسْلِمِينَ‌ مر كسانى را كه اسلام آورندگان‌اند