دانسته شده يعنى نام برده و مقرر گشته و آن زمان انقراض همه مردمان باشد در نفخه اولى كه آن را نفخه صعقه گويند چه قول جمهور آنست كه نفخه اولى نفخه موت باشد و نفخه ثانيه نفخه احيا و ميان نفختين بقول اشهر چهل سال باشد پس بنا بر اين ابليس چهل سال مرده باشد و بعد از آن مبعوث شود و در انوار آورده كه ميتواند بود كه مراد بايام ثلثه كه آن يوم الدين و يوم بعث و يوم معلومست روز قيامت باشد و اختلاف عبادات جهت اختلاف اعتبارات باشد پس اولا تعبير فرموده باشد بيوم جزا جهت وقوع مجازاة اعمال در آن و ثانيا بيوم بعث زيرا كه بآن علم حاصل ميشود بانقطاع تكليف و ياس از تضليل و ثالثا بمعلوم جهت وقوع آن بعد از يومين مذكورين كه عبارت از روز قيامت است و از اينجا موت ابليس لازم نمى‌آيد امامى شايد در اول روز بعث بميرد و خلايق در تضاعيف آن روز مبعوث گردند و مخاطبه مذكوره اگر چه بى‌واسطه است اما دلالت بر منصب ابليس نميكند زيرا كه خطاب حق سبحانه باو بر سبيل اهانت و اذلالست و حكمت در امهال شيطان آنست كه تا بجهت اغوا و اضلال مردمان مستوجب عذاب شديد و عقاب اليم گردد و بعقوبت دائمى گرفتار گردد و بندگان بجهت عدم متابعت او بسعادت ابدى فايز گردند و بسبب متابعت او بشقاوت اخروى رسند و مدار تكليف بر اينست القصه چون ابليس مهلت داده شد تا روز قيامت‌ قالَ رَبِ‌ گفت اى پروردگار من‌ بِما أَغْوَيْتَنِي‌ سوگند ميخورم باغواى تو مرا لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ‌ كه هر آينه آراسته گردانم براى آدميان گناه را فِي الْأَرْضِ‌ در زمين دنيا كه دار غرور است كقوله اخلد الى الارض در مدارك آورده كه ابليس دو نوبت سوگند ياد كرده براى اغواى آدميان يكى بصفت ذات كه خلافست نزد بعضى آنست كه سوگند بصفات ذاتيه چون قدرت و عظمت و عزت يمين است و سوگند به صفات فعليه چون رحمت و سخط و امثال آن يمين نيست و اصح آنست كه يمين منعقد نميشود مگر بلفظ جلاله كه آن اللَّه است و اسماء مختصه چون رحمن يا غالبه چون رحيم نه مشتركه چون عزيز و حق و نزد بعضى باء در فَبِما أَغْوَيْتَنِي‌ باء سببيه است يعنى بسبب آنكه مرا اغوا كردى بيارايم معاصى را در چشم بندگان تو وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ‌ و هميشه ايشان را گمراه گردانم‌

إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ‌ مگر بندگان تو از ايشان‌ الْمُخْلَصِينَ‌ كه خالص شدگان باشند از شوائب شرك جلى و خفى كه مكر و فريب من در ايشان ثرى نباشد مراد اهل عصمت‌اند از انبياء و ائمه عليهم السلام و بدانكه مراد باغواء در اغويتنى يا بمعنى اضلالست از طريق جنة بجهة امتناع از سجود او و يا مهلة دادن حقتعالى او را كه سبب زيادتى غى او بوده و تسلط او بر اغواى بنى آدم نه آنكه مراد باغوا معنى حقيقى خودش باشد زيرا كه آن فعل قبيح است و حقتعالى از آن مبرا است‌