پس باشند همه روز كه‌ فِيهِ يَعْرُجُونَ‌ در آن بالا روند و عجايب و غرايب قدرت ما را معاينه بينند لَقالُوا هر آينه از غاية عناد و تشكيك در حق گويند كه‌ إِنَّما سُكِّرَتْ أَبْصارُنا جز اين نيست كه بربسته‌اند ديدهاى ما را و چشم بندى ما كرده‌اند و اين صورت در خارج وجود ندارد و بروايت ابن عباس ضمير ظلموا راجع بملائكه است كه در آيه‌ لَوْ ما تَأْتِينا بِالْمَلائِكَةِ مذكور شده و معنى اينكه اگر بابى از ابواب آسمان بگشائيم و هميشه فرشتگان بر آن بالا روند و پائين آيند و كفاران را بر وجه معاينه مشاهده كنند گويند كه چشمهاى ما را بر بسته‌اند و خيره ساخته‌ بَلْ نَحْنُ‌ بلكه ما قَوْمٌ مَسْحُورُونَ‌ گروهى جادويى كرده شدگانيم يعنى محمد (ص) ما را جادويى كرده هم چنان كه در ظهور آيات ديگر ميگفتند كه چشمهاى ما را بربسته‌اند و خيره ساخته بسحر كما قال و يقولوا سحر مستمر و در كلمه حصر و اضطراب دلالتست بر اصرار ايشان بآنكه آنچه مى‌بينند حقيقتى ندارد بلكه خيالى و وهمى است و مخيل بنوعى از سحر بعد از آن بيان ادله توحيد ميكند جهت مزيت و احتجاج بر اهل شرك و كفر و عناد ميفرمايد وَ لَقَدْ جَعَلْنا و بدرستى كه ما آفريديم و پيدا كرديم‌ فِي السَّماءِ بُرُوجاً در آسمان‌ها برجهاى دوازده‌گانه بهيئات و صفات و خواص مختلفه كه منازل شمس و قمرند چنانچه رصد دالست بر آن‌ وَ زَيَّنَّاها و آراستيم آن را بصورتها يا آسمان را مزين ساختيم به نيرين و ساير كواكب‌ لِلنَّاظِرِينَ‌ براى نگرندگان كه بعبرت در آن نگرند و بر آن بقدرت مبدع و وحدانيت صانع آن استدلال كنند وَ حَفِظْناها و نگه داشتيم آسمان را مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ‌ از هر ديوى رانده شده از رحمت تا نتوانند بر آن صعود كنند و بر احوال اخبار علويه مطلع شوند إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ‌ استثنا است از مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ‌ يعنى مگر كسى كه بر آسمان رود و به دزدد و بربايد سخنى مسموع باين وجه كه بجهة مناسبت ميان او و ملائكه در جوهر سخنى را از ايشان بشنود و يا باستدلال از اوضاع كواكب و حركات آن چيزى معلوم كند فَأَتْبَعَهُ‌ پس از پى درآيد او را و بدو رسد و بسوزدش‌ شِهابٌ مُبِينٌ‌ ستاره روشن و درخشان مر بينندگان را نزد اكثر استثنا منقطع است يعنى لكن هر ديوى كه بآسمان رسيده سخن ملائكه را بربايد شهاب ثاقب باو رسيده بسوزاند وى را و شهاب شعله نار ساطعه است و گاه است اطلاق آن بر كواكب ميكنند بجهت شرك براقت بينهما از ابن عباس منقولست كه از زمان آدم (ع) تا وقت عيسى ع ديوان بر آسمان ميرفتند و از ملائكه اخبار لوح محفوظ درس ميكردند سخنان مير بودند و بزمين آمده با دوستان خود از كاهتان ميگفتند چون روح اللَّه متولد شد ايشان را از سه آسمان منع كردند و