أَنْتَ التَّوَّابُ‌ بتحقيق كه تويى بسيار پذيرنده توبه مقصران و عاصيان و بسيار رجوع كننده بر ايشان برحمت‌ الرَّحِيمُ‌ بخشاينده بر گناه كاران در مجمع آورده كه چون توبه بمعنى رجوع است پس تواند بود كه معنى اين باشد كه رجوع كن بر ما بمرتبه رحمة و مثوبة بر اعمال ماموره و نميتواند بود كه مراد قبول توبه باشد از ذنوب چه انبيا معصومند از جميع صغيره و كبيره بدلايل واضحه و حجج مبرهنه و در آيه دلالتست بر آنكه دعا در حين عبادت و بعد از عبادت مرغب فيه و مندوب اليه است مستحسن است كه داعى دعا كند بآن چيزى كه دانسته باشد كه لا محالة باو خواهد رسيد چه ابراهيم عليه السّلام و اسماعيل عليه السّلام ميدانستند كه از ذنوب و اثام مبرااند و از دين اسلام هرگز مفارقت نخواهند كرد رَبَّنا از تتمه دعاى ابراهيم عليه السّلام و اسماعيل عليه السّلام است يعنى بار خدايا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ‌ و برانگيز در ميان ذرية من يا امت‌ رَسُولًا مِنْهُمْ‌ فرستاده از ايشان تا ذرية مرا عزى و شرفى باشد بدان رسول حق تعالى اجابت دعاى ايشان نموده حضرت مصطفى صلّى اللَّه عليه و آله را مبعوث گردانيد چه غير از حضرت پيغمبر ديگرى از ذرية ابراهيم ع و اسماعيل ع نبود زيرا كه انبياى بنى اسرائيل از نسل اسحاق بودند از اينجاست كه حضرت رسالت صلّى اللَّه عليه و آله فرمود كه‌

كنت نبيا و آدم بين الماء و الطين و انا دعوة ابى ابراهيم و بشرى عيسى رؤيا امى‌

در وقتى كه پرسيدند اخبرنا عن نفسك يعنى از آن حضرت پرسيدند كه از نفس خود خبر ده فرمود من پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله خدا بودم وقتى كه آدم هنوز ميان آب و گل افتاده بود و من از دعاى پدر خودم ابراهيم عليه السّلام يعنى مرا از خداى درخواست و بشارت عيسى ام كه بآمدن من مژده داد كقوله‌ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ و خواب مادر خودم كه در مكه بخواب ديده بود كه نورى از او جدا شد كه قصور شام به آن روشن گشت و قوله تعالى‌ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ‌ صفت رسولا است يعنى رسولى را در ميان ذريت من مبعوث گردان كه خواند بر ايشان آيت‌هاى كتاب ترا و تبليغ نمايد آنچه بر سبيل وحى بر او فرود آيد از دلايل توحيد و نبوت‌ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ‌ و بياموزاند ايشان را كتاب قرآن‌ وَ الْحِكْمَةَ و آن چيزى را كه بآن نفوس ايشان كامل شود از معارف و احكام يعنى امر و نهى و مواعظ و زواجر و حلال و حرام‌ وَ يُزَكِّيهِمْ‌ و پاكيزه گرداند ايشان را از شرك و معاصى بسبب شرايع احكام كقوله‌ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ‌ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ بدرستى كه تويى توانا و غالب كه هرگز مغلوب نشوى از آن چه اراده كنى پس بر اجابة دعاى ما قادرى‌ الْحَكِيمُ‌ تويى‌