سخنى در باره تعداد بيعت كنندگان با مسلم‌

در اسناد تاريخى، تعداد بيعت كنندگان با مسلم، متفاوتْ گزارش شده است: دوازده هزار، هجده هزار، بيست و چند هزار، بيست و پنج هزار، و بيش از سى هزار نفر.

گفتنى است كه بيشتر گزارش‌ها، تعداد هجده هزار نفر را تأييد مى‌كنند. اين تعداد در بيش از ده منبع كهن، گزارش شده و كتاب‌هايى چون: الأخبار الطوال، الإرشاد، تاريخ الطبرى، الثقات ابن حبّان و الطبقات الكبرى، اين رقم را آورده‌اند.[1]

به نظر مى‌رسد نقل‌هايى كه از دوازده هزار نفر ياد كرده‌اند، مربوط به ابتداى بيعت باشند كه با گذشت زمان، تعداد، افزايش يافته است.

نقل‌هايى هم كه عددهاى ديگر را ثبت كرده‌اند، با توجّه به اين كه منابع آنها اندك است، احتمالًا گزارش تقريبى و تخمينى هستند.

گفتنى است كه در شمارى از منابع، آمده است كه اهل كوفه، ضمن نگارش نامه‌اى جهت دعوت امام حسين عليه السلام براى آمدن به كوفه، اظهار داشتند كه در كوفه، يكصد هزار جنگجو با ايشان، همراهى خواهند داشت. شيخ مفيد، اين مطلب را چنين آورده است:

مردم كوفه به امام عليه السلام نوشتند: «اين جا برايت يكصد هزار شمشير [براى نبرد در ركابت‌] آماده است. معطّل نكن»[2].

[1] كانَ مُسلِمُ بنُ عَقيلٍ قَد كانَ كَتَبَ إلَى الحُسَينِ عليه السلام قَبلَ أن يُقتَلَ لِسَبعٍ وعِشرينَ لَيلَةً: أمّا بَعدُ، فَإنَّ الرّائِدَ لا يَكذِبُ أهلَهُ، إنَّ جَمعَ أهلِ الكوفَةِ مَعَكَ، فَأقبِل حينَ تَقرَأُ كِتابي، وَالسَّلامُ عَلَيكَ 134

( تاريخ الطبرى: ج 5 ص 395).

[2] عبارت« إنّ الرائدَ لا يَكذِبُ أهلَه»، يك ضرب‌المثل است و در مورد كسى به كار مى‌رود كه وقتى سخن مى‌گويد، دروغ نمى‌گويد.« رائد»، به كسى مى‌گويند كه اهل قبيله، او را به جستجوى آب و چراگاه مى‌فرستند( لسان العرب: ج 3 ص 187 مادّه« رود»).