يك كلمه پاسخ دهد: «عصا» يا بگويد: «اين عصاى من است»؛ اما به اين بسنده نكرد، چون نمى‌خواست گفتگويش با محبوب راستين، فرجام يابد. پيشگاه معشوق و هنگام يافتن گم‌شده، آستان دلدادگى و مقام اطناب است. از اين رو، قرآن از زبان موسى گزارش مى‌دهد كه گفت: «اين عصاى من است، بر آن تكيه مى‌زنم و با آن براى گوسفندانم [از درختان‌] برگ مى‌ريزم، و مرا در آن نيازها و سودهاى ديگر است».

گريزهاى زيبا و سزامند كه در كتب ادبى با عنوان «حُسن تخلّص» و «استطراد» و «حسن ختام» نامبردار است، از جمله جلوه‌هاى بلاغت قرآن است:

«فَدَلَّاهُما بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُما سَوْآتُهُما وَ طَفِقا يَخْصِفانِ عَلَيْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ... بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَيْكُمْ لِباساً يُوارِي سَوْآتِكُمْ وَ رِيشاً وَ لِباسُ التَّقْوى‌ ذلِكَ خَيْرٌ.[1]

آن دو را با فريب به سقوط كشاند. وقتى آنها از درخت چشيدند، زشتى‌هايشان براى خودشان نمايان شد. و به چسبانيدن برگ‌هاى بهشت پرداختند ... اى فرزندان آدم، ما بر شما لباسى فرو فرستاديم كه زشتى شما را مى‌پوشاند و زينتى است. و لباس تقوا، بهترين است».

در اين آيات، سخن از بهشت‌زيستى آدم و همسر او حوّاست تا اين كه شيطان به وسوسه مى‌پردازد... و سرانجام آدم و همسرش متوجه برهنگى خويش مى‌شوند و به پوشانيدن خود با برگ درختان بهشتى مبادرت مى‌ورزند. در ادامه اين آيات، اشارتى در نهايت تناسب، به «نعمت لباس و آراستگى ظاهرى» شده و در پى آن به «لباس پارسايى و خودآرايى باطنى» گريز زده شده است.

از فروع ديگر بلاغت قرآنى، زبان جدّى و همراه با «تأكيد» آن است، با اين كه رسم بلاغت اين است كه از تأكيد بى‌مورد پرهيز شود، راز اين همه سوگندها و تأكيدهاى گوناگون در قرآن آن است كه اين كتاب از حقايق برين هستى كه فراسوى افق‌هاى‌

[1]. اعراف: آيه 22- 26.