دستاوردهاى عفو

در پايان، نتايج و دستاوردهاى عفو را كه لابه‌لاى مباحث گذشته به آنها اشاره شد، ذكر مى‌كنيم:

1. براى بخشش فردى كه در حق انسان خطايى انجام داده است، بزرگوارى لازم است و اين كار از انسان‌هاى پست توقع نمى‌رود، اما هر بخشش، به بزرگوارى و عزّت بخشنده مى‌افزايد.

2. بخشش، يكى از اصول تربيتى است و تأثير شگرفى در اصلاح انسان‌هاى خطاكار دارد. البته نقش بخشش هنگام قدرت، بسيار چشمگيرتر است.

3. تحكيم روابط اجتماعى ميان برادران ايمانى و ايجاد انس و الفت و صميميت، از جمله نتايج اجتماعى عفو و بخشش است.

4. آمرزش گناهان بخشنده و نيز تضمين سعادتمندى اخروى و ورود به بهشت، از ديگر فوايد اين رفتار و فضيلت اخلاقى به شمار مى‌رود.

5. بخشش بى‌مورد و نابه‌جا گاهى زمينه سوء استفاده را فراهم مى‌كند و اثراتى سوء در تربيت افراد بر جاى مى‌گذارد.

كلام پايانى‌

هويّت انسانى، فقط با اخلاق و ارزش‌هاى اخلاقى، چه در حوزه فردى و چه در حوزه اجتماعى شكل مى‌گيرد. در حقيقت، ميزان تقيّد و پايبندى به ارزش‌هاى اخلاقى است كه هويّت انسانى را شكل مى‌دهد و ميزان بهره‌مندى هر فرد را از انسانيت آشكار مى‌سازد. پايبندى به ارزش‌هاى اخلاقى، نه تنها عيار انسان بودن فرد را بالا مى‌برد بلكه جامعه‌اى را كه او در آن زندگى مى‌كند نيز رشد مى‌دهد و زمينه شكل يافتن روابط انسان‌ها